Allergenen en alternatieve eiwitten: wat de voedingsindustrie moet weten

De voedingsindustrie ondergaat een transformatie met de opkomst van plantaardige alternatieven en andere producten op basis van alternatieve eiwitten. Hoewel deze innovaties een duurzamer en gezonder toekomstbeeld schetsen, brengen ze ook uitdagingen met zich mee, vooral op het gebied van allergenenbeheer. Dit kennisartikel gaat in op de cruciale aspecten rondom eiwitten en allergieën en wat dit betekent voor voedingsproducenten en gaat ook in op welke kansen er zijn voor verbetering.

Eiwitten spelen een sleutelrol in allergieën, omdat allergische reacties worden veroorzaakt door specifieke structuren in eiwitten. Voedselallergenen zijn bijna altijd eiwitten, maar niet alle voedseleiwitten zijn allergenen. Zowel dierlijke als plantaardige eiwitten kunnen allergenen bevatten. Hoewel sommige consumenten denken dat plantaardige producten per definitie veiliger zijn, is dit niet altijd het geval. Zo zijn soja, gluten en noten belangrijke plantaardige allergenen, terwijl allergieën voor dierlijke eiwitten in de hoek zitten van zuivel, eieren en vis.

Eiwitten en allergieën: dierlijk versus plantaardig

Plantaardige, bewerkte voedselproducten hebben geregeld een uitgebreide ingrediëntenlijst, wat de kans op allergenen vergroot. Bovendien worden veel plantaardige alternatieven geproduceerd op gedeelde productielijnen, wat het risico op kruisbesmetting verhoogt.

Voor startups die plantaardige alternatieven ontwikkelen, liggen de grootste uitdagingen op het vlak van transparantie, productie en regelgeving. Het vermijden van allergenen begint bij de basis: inzicht in de grondstoffen die je wilt gebruiken en volledige controle over de toeleveringsketen. De 14 wettelijk verplichte allergenen moeten niet alleen correct worden vermeld op het etiket van de consumentenverpakking. Ook bij het inkopen van grondstoffen moet allergeneninformatie worden vermeld, inclusief risico’s op kruisbesmetting.

Uitdagingen voor startups

De recente wetswijziging in Nederland rondom “kan sporen bevatten van”-claims verplicht producenten om dergelijke waarschuwingen te onderbouwen met data. Zonder onderbouwing deze claim vermelden op het etiket, om jezelf als bedrijf in te dekken, mag daarom niet langer. Dit vraagt om een gestructureerde aanpak, waarbij risicoanalyses en reinigingsvalidaties centraal staan. Startups, die vaak beperkte ervaring en middelen hebben, dienen daarom extra aandacht te besteden aan het opzetten van een robuust allergenenmanagementsysteem.

Impact op productieprocessen

De productieprocessen moeten naadloos worden afgestemd op allergenenbeheer. Dit houdt in dat:

• reinigingsprocessen gevalideerd worden om de effectiviteit te waarborgen;

• overgangen tussen producten zonder en met allergenen strikt worden gecontroleerd;

• het testproces voor kruisbesmetting betrouwbaar is, met technieken zoals swab-testen of directe producttesten.

Een voorbeeld: bij de productie van een allergeenvrij voedingsproduct nadat er een plantaardig alternatief met soja, een bekend allergeen, over de productielijn is gegaan, kan een testprogramma helpen om kruisbesmetting te detecteren en te minimaliseren. Vooral startups kunnen baat hebben bij begeleiding om deze processen vanaf het begin goed in te richten.

Voedselveiligheid verhogen

De voedselveiligheid kan worden verhoogd door een combinatie van technologie, procedures en expertise. Hierin speelt Eurofins een belangrijke rol:

• risicobeoordeling: Advies op maat om allergenenrisico’s te identificeren in grondstoffen, productielijnen en eindproducten;
• testprogramma’s: Eurofins biedt analyses zoals swab- en validatietests om reinigingsprocessen te evalueren;
• compliance: Ondersteuning bij etikettering, risicoanalyses en interpretatie van wetgeving, inclusief de nieuwe PAL (Precautionary Allergen Labelling)-richtlijnen.

De wetswijziging en de toenemende aandacht voor allergenenbeheer zullen innovatie stimuleren, maar bedrijven daarentegen ook dwingen om dieper in hun processen te duiken en voortaan data gedreven beslissingen te nemen. Naar verwachting zullen allergenenvrije claims strikter worden gecontroleerd, en zal de focus op transparantie in de hele keten toenemen.

De kans zit in de basis

Voor startups biedt dit een kans om vanaf de basis een robuust allergenenmanagementsysteem op te zetten. Dit kan een concurrentievoordeel opleveren, vooral in een markt waar consumenten steeds bewuster worden van voedselveiligheid. Startups in de voedingsindustrie die inzetten op plantaardige alternatieven moeten allergenenbeheer als een integraal onderdeel van hun strategie beschouwen. Met de juiste partners, zoals Eurofins, kunnen zij risico’s minimaliseren, voldoen aan wetgeving en het vertrouwen van consumenten winnen. Dit vergt investering in kennis, processen en technologie, maar biedt uiteindelijk een veilige en duurzame basis voor groei in een competitieve markt.