Joke Kottelenberg: “We beginnen gewoon stapsgewijs en blijven voorlopig nog wel koeien melken. In het najaar willen we beginnen met de aanplant van hazelaars.” - Foto: Ronald Hisisnk
De familie Kottelenberg uit het Overijsselse Markelo is een van de winnaars van de groene ondernemersverkiezing Ereprijs 2020. Ze willen van koeien overgaan op de productie van plantaardige eiwitten, zoals hazelnoten. Met het gewonnen geldbedrag kan de eerste stap naar uitvoering worden gezet.
De prijs van € 10.000 is enorme opsteker. Het plan om het melkveebedrijf in stappen om te zetten in een bedrijf dat vooral plantaardige eiwitten produceert, is nog pril. Staat eigenlijk nog niet eens in de grondverf. Maar de provincie Overijssel gelooft erin. Onlangs werd het bedrijf van de familie Kottelenberg in Markelo gekozen tot een van de drie groenste ondernemingen van de provincie.
De geldsom is meer dan welkom, zegt Joke Kottelenberg. “Want nu kunnen we het plan gaan uitwerken en vervolgens een begin maken met de uitvoering. De prijs is voor ons een stimulans om nu door te zetten.”
Dochter neemt bedrijf op haar eigen manier over
Ze maakt onmiddellijk een kanttekening. De eer komt toe aan haar dochter Danique, die het plan heeft bedacht en op papier gezet. “Ere wie ere toekomt. Danique wil het bedrijf overnemen, maar dan wel op haar eigen manier, passend bij de huidige tijdgeest. Niks mis met de huidige landbouw, maar zij kiest een andere weg: van dierlijk naar plantaardig eiwit. Prima, mijn man Gerard en ik gaan erin mee. Onze stelling is: bij een bedrijfsovername volgen de ouders hun kind. En niet andersom.”
De familie Kottelenberg is een van de winnaars van de Ereprijs 2020. De verkiezing wordt dit jaar voor de eerste keer gehouden. Doel van de prijs is om Overijsselse ondernemers die in hun bedrijfsvoering veel rekening houden met biodiversiteit in het zonnetje te zetten en zo de transitie naar een groene economie te versnellen. Een bedrijvenpark in Enschede, een horecaondernemer in Deventer en dus het melkveebedrijf in Markelo zijn de winnaars geworden.
Onze stelling is: bij een bedrijfsovername volgen de ouders hun kind. En niet andersom
Hazelnoten, voedselbos en groenteelt
Maar wat houdt het plan dan precies in? Nou, het woord precies is op het plan niet helemaal van toepassing. Er is wel een aantal bouwstenen. Het meest concreet: de aanleg van brede stroken met hazelaars langs de bestaande percelen voor de productie van hazelnoten. Kottelenberg: “De productie van noten sluit aan op de kringlooplandbouw die steeds meer aanhang krijgt. Waarom hazelnoten uit Turkije, Italië of Californië halen als die noten ook prima in eigen land geteeld kunnen worden?”
Naast de hazelnoten is er ook een voedselbos van bijna 4 hectare in het plan opgenomen. In dat bos worden inheemse bomen en struiken geplant die bessen vruchten en noten gaan voortbrengen. In het bos komen wandelpaden voor wie het bos van dichtbij wil bekijken.
Waarom hazelnoten uit Turkije, Italië of Californië halen als die noten ook prima in eigen land geteeld kunnen worden?
Melkveestapel stap voor stap inkrimpen
De derde pijler van het plan is groenteteelt. Als het aan dochter Danique ligt, wordt de melkveestapel stap voor stap ingekrompen om zo grond en tijd vrij te spelen voor de teelt van verse groenten.
“Je ziet het nu al gebeuren, zeker onder jongeren. De belangstelling voor plantaardig eiwit neemt toe, die voor dierlijk eiwit af. Daar spelen we op in. Nog een trend: steeds meer mensen kiezen voor lokaal geproduceerd voedsel. Dat spreekt onszelf ook aan. We gaan de mogelijkheden van een eigen boerderijwinkel en verkoop via afhaalpunten in de regio verkennen.”
Verdienmodel
De klassieke vraag is dan: zit er een verdienmodel achter het plan? Dat moet nog blijken. Maar Joke Kottelenberg laat zich niet in de verdediging drukken, en haar dochter ook niet. “Beren op de weg? Ongetwijfeld, maar die zijn er om op te ruimen. We beginnen gewoon stapsgewijs, en blijven voorlopig nog wel koeien melken. Dit najaar wilden we beginnen met de aanplant van hazelaars. De kwekers blijken een wachtlijst te hebben. Een drama? Nee hoor, dan doen we het volgend jaar.”
Lastiger is de overname zelf. Joke en Gerard hebben nog drie kinderen. Kan dat een probleem worden? “Zo zie ik dat niet. Het is juist een mooie uitdaging om daar met z’n zessen op een goede manier uit te komen. Gaat vast lukken.”