Albert Markusse (61) is sinds 1 juni 2017 voorzitter van de concerndirectie van Cosun. - Foto: Peter Roek
De coronacrisis heeft een forse impact op de financiële resultaten van Cosun. Directievoorzitter Albert Markusse vertelt over hoe de coöperatie als geheel en onderdelen als Suiker Unie en Aviko ervoor staan.
De resultaten van de bietentelerscoöperatie Cosun stonden in 2018 en 2019 al onder druk door de extreem lage suikerprijs. De businessgroep Suiker Unie leed in die jaren voor het eerst in de geschiedenis verlies. Het nettoresultaat van Cosun was in 2018 met € 1 miljoen het laagste ooit. Het resultaat verbeterde in 2019 naar € 20 miljoen, omdat aardappelverwerker Aviko het beste jaar ooit draaide. Begin dit jaar verwachtte Cosun dat Suiker Unie weer winst zou gaan maken en dat Cosun de weg omhoog was ingeslagen.
De coronacrisis haalt deze voorspelling echter gedeeltelijk onderuit. De lockdown heeft een grote impact op Aviko, dat meer dan 85% van de omzet haalt uit de out-of-home markt (foodservice, restaurants, hotels, kantines, pretparken, evenementen, enzovoort). Ook andere businessgroepen van Cosun worden geraakt. Directievoorzitter Albert Markusse zegt dat het spannend wordt of Cosun in 2020 nog winst gaat maken.
Lees ook: Cosun: 2020 is een verloren jaar door coronacrisis
Hoe reageerde Cosun op het uitbreken van het coronavirus?
“Toen het eerste geval werd gemeld in Italië hebben we voor ieder bedrijf een crisisteam geformeerd en ook voor Cosun als geheel. De gezondheid van onze medewerkers is ons grootste aandachtspunt. Aviko is actief in China. We hadden dus al enige ervaring met de pandemie voordat het virus in Europa kwam.”
“Cosun heeft 4.000 medewerkers, waarvan een deel in Noord-Brabant. Er zijn wel een aantal mensen ziek geworden, maar het aantal besmettingen bleef beperkt. Met kunst- en vliegwerk hebben we onze fabrieken zo goed mogelijk laten doordraaien om onze klanten te blijven bedienen.”
Welke gevolgen heeft de pandemie?
“De afzet naar de out-of-home markt viel wereldwijd weg. De afzet naar retail en thuisbezorging steeg wel, maar dat was bij lange na niet voldoende om de afzetdaling op de out-of-home-markt te compenseren. Dit raakte vooral Aviko. De Nederlandse aardappelverwerkers zetten gemiddeld zo’n 85% af op de out-of-home-markt. Aviko verkoopt haar producten in meer dan tachtig landen.”
“Aviko heeft direct nieuwe producten gelanceerd speciaal voor de thuisbezorging, zoals frites die langer warm en krokant blijft. Een mooi initiatief. Maar Aviko heeft wel productielijnen voor verse frites gedeeltelijk stil moeten leggen en veel diepvriesfrites opgeslagen in vrieshuizen. Nu trekt de verkoop langzaam weer aan. In China zit de fritesafzet nu op 70% van het niveau van voor de coronacrisis en ik verwacht dat die langzaam weer groeit naar 100%.”
De grote vraag is hoe lang de recessie gaat duren en hoe diep die wordt
Wat betekent de crisis voor de telers die aardappelen leveren aan Aviko?
“Cosun wil de aardappelcontracten voor oogst 2019 nakomen. We zoeken alternatieve afzet voor de aardappelen die niet verwerkt kunnen worden. Zo heeft Suiker Unie vergunning aangevraagd om aardappelen te snijden en te drogen in de pulpdroger. Daar hebben we nog geen gebruik van gemaakt, maar als het nodig is, doen we dat. Er worden zoveel mogelijk andere bestemmingen gezocht voor de gecontracteerde fritesaardappelen, onder andere voor extra vlokkenproductie.”
“Aviko draait zo lang mogelijk op aardappelen van oogst 2019. Daardoor zijn minder aardappelen gecontracteerd voor oogst 2020. De afzet van Rixona (onderdeel van Aviko) loopt wel heel goed. Rixona maakt aardappelpuree en grondstoffen voor snacks en chips en heeft geen last van de crisis.”
Aviko behaalde in 2019 een topresultaat. Gaat het dit jaar winst maken?
“Daar doe ik geen voorspelling over. Maar Aviko wordt wel hard geraakt door de coronacrisis. De afzet groeit langzaam, maar het langetermijneffect van de coronacrisis is niet te voorspellen. Door de recessie stijgt de werkloosheid. Er gaan meer bedrijven failliet. Mensen gaan minder geld uitgeven en dat merk je op de out-of-home-markt. De grote vraag is hoe lang de recessie gaat duren en hoe diep die wordt. Ook van grote invloed is of er een tweede golf van besmettingen komt.”
Suiker Unie gaat dit jaar weer winst maken
Suiker Unie draaide in 2018 en 2019 met verlies. Komt daar een derde jaar bij met rode cijfers?
“Suiker Unie gaat dit jaar weer winst maken. De afzet van Suiker Unie gaat voor 90% naar de industrie en voor 10% naar de retail. We zetten vol in op de verkoop van suiker naar de retail. Maar de impulsaankopen van snoep, ijs en frisdrank in tankstations en kantines is flink gedaald. De EU verbruikt jaarlijks ongeveer 17 miljoen ton suiker. De schatting is dat het EU-verbruik met 300.000 tot 400.000 ton terugloopt door de coronacrisis.”
“De gedaalde olieprijs had ook een drukkend effect op de prijs van ruwe suiker. De vestiging van Suiker Unie in het Duitse Anklam maakt bio-ethanol uit bieten voor bijmenging door benzine. Anklam is zich direct na het uitbreken van de coronacrisis gaan toeleggen op het maken van alcohol voor desinfectie. Dit is nu een explosief groeiende afzetmarkt.”
“Inmiddels stijgt de suikerprijs weer op de termijnmarkt. De olieprijs is omhoog gegaan. En de verwachting is dat de suikerproductie in Europa onder het vijfjarig gemiddelde uitkomt door droogte en insectenschade en doordat het bietenareaal met 2,7% is gekrompen. Bovendien produceert Thailand minder suiker door droogte. Als de suikerprijs blijft oplopen tot in het najaar, dan kan het resultaat in 2020 van Suiker Unie best nog meevallen.”
Bekijk het verloop van de suikerprijzen op de termijnmarkt in Londen via Foodagribusiness.nl/markt
Ook de businessgroep SVZ had het zwaar in 2019. Hoe gaat het nu met de producent van groenten- en fruitingrediënten?
“SVZ heeft in 2019 een herstelplan opgesteld. De businessgroep zat weer in de lift. Maar ook SVZ wordt geraakt door de coronacrisis. Veel afnemers van SVZ hebben hun afzet in de out-of-home-markt.”
Hoe gaat het met cichoreiverwerker Sensus?
“Sensus produceert inuline uit cichoreiwortels en levert ingrediënten aan bedrijven die voeding produceren voor de retail. De afzet naar de retail is gestegen tijdens de coronacrisis. Er is krapte op de inulinemarkt. De voorraden zijn vrijwel op. En de productie gaat tegenvallen. Er zijn drie landen die cichoreiwortels telen voor de productie van inuline. Dat zijn Nederland, België en Chili. In Nederland en België zijn de oogstverwachtingen verlaagd vanwege de droogte. Ik verwacht dat de krapte op de inulinemarkt een prijsopdrijvend effect zal hebben.”
Wat betekent de coronacrisis voor Duynie?
“Duynie Groep verhandelt en verwerkt co-producten. Doordat de vraag naar bier en aardappelproducten sterk is gedaald, zijn er minder bierbostel, stoomschillen en aardappelsnippers te vermarkten. Duynie zet in op het drogen en verwerken van overtollige fritesaardappelen tot bijvoorbeeld petfood.”
Cruciaal is hoe snel de out-of-home-markt herstelt als de lockdown wordt versoepeld
Gaat Cosun nog winst maken in 2020?
“Dat wordt spannend. Het hangt ervan af hoe lang de beperkingen vanwege het coronavirus duren. Ook van belang is hoe lang de economische recessie gaat duren en hoe diep de recessie wordt. Maar Cosun is een sterke coöperatie met een solvabiliteit van boven de 65% (eigen vermogen ten opzichte van totale vermogen, red.).”
“Cosun garandeert de basisbietenprijs van € 32,50 (17% suiker) voor oogst 2020. We realiseren ons heel goed dat veel van onze bietentelers het moeilijk hebben. Door de droogte en de insectendruk maken ze extra kosten voor beregening en bespuitingen, terwijl de hectareopbrengsten tegenvallen door droogte. We zetten alle zeilen bij om een positief resultaat te halen en dus nog een kleine ledentoeslag te betalen. Garanderen kan ik het in deze omstandigheden helaas niet.”
Wat zijn de vooruitzichten voor 2021?
“Vooruit kijken naar 2021 is moeilijk. Cruciaal is hoe snel de out-of-homemarkt herstelt als de lockdown wordt versoepeld. Ook de suikerprijs heeft veel invloed op het resultaat van Cosun. Hopelijk blijft het herstel van de suikerprijs zich doorzetten. En het is van belang hoe lang de recessie gaat duren en hoe ernstig dat wordt. Dat kan niemand voorspellen.”
“Toch gaan we er nu vanuit dat het financiële resultaat van Cosun in 2021 beter zal zijn dan in 2020. Cosun blijft zich focussen op het tot waarde brengen van plantaardige grondstoffen en ingrediënten. Die strategie blijft onveranderd. De afzet van frites loopt nu even moeilijk, maar strategisch gezien blijft het een interessante wereldwijde groeimarkt.”
