CEO Milcobel: ‘We moeten het hebben van meerwaarde’

Het bijna wonderbaarlijke herstel van Milcobel wordt geheel in stijl begeleid door een plan dat Fenix heet. Nu is dat ook maar een term, maar de Belgische zuivelcoöperatie maakt sinds begin dit jaar grote sprongen vooruit, zeker als het gaat om de uitbetaalde melkprijs. Er kwam tot en met april al meer dan 5 cent bij de melkprijs op, en voor mei lijkt er nog meer in het vat te zitten, geeft CEO Nils van Dam aan.

Hij krijgt er soms ook ongelovige vragen over van boeren, zo vertelt hij. Zulke vragen weerspreekt hij overtuigd. “Het extra melkgeld komt niet uit de kas of geleend geld. Die 5 cent per liter hogere melkprijs komt voor ongeveer 2,5 cent uit structurele kostenverlagingen en verbeteringen in de bedrijfsvoering. De rest komt uit de markt. En dan blijft daar bovenop nog een beetje winst over.”

Wat is er precies gebeurd om zo’n enorme omslag mogelijk te maken?

“Het ging niet alleen vorig jaar, maar ook in de jaren daarvoor al slecht. We gingen steeds verder achterlopen qua uitbetaalprijs. In 2018 betaalden we 22 cent onder het Belgische gemiddelde. In 2019 zaten we er 88 cent onder en in 2020 zelfs € 1,74. We konden de markt niet meer volgen. Dat had zijn oorzaak in een reeks factoren. De melkaanvoer in België – en ook in Milcobel – is de laatste jaren sterk gegroeid. In de voorbije drie jaren bedroeg het groeipercentage 4,8%, in de laatste vijf jaar zelfs 7,8%. Daardoor was er constant melkdruk. Dat kost geld, omdat mede daardoor veel focus kwam te liggen op het kunnen blijven verwerken van de aangevoerde melk. Daarnaast zaten we tot vorig jaar nog met een zwaar verliesgevende fabriek voor drinkmelk in Schoten. Die operatie is nu gestopt, waarmee het verlies van € 10 miljoen vermeden wordt. Ook hebben we een verouderde kleine poedertoren in Langemark uit productie gehaald. Verder zijn we dit jaar 300 miljoen kilo melk kwijt door leden die zijn vertrokken. Gevolg daarvan is dat we een betere verwaarding hebben van de resterende melk, terwijl we veel op kosten hebben bespaard. We hadden voor 2021 een besparing van € 20 miljoen gepland. Daar zitten we nu al ruimschoots boven. Vorig jaar hadden we ook zo’n € 10 tot € 15 miljoen aan extra kosten door corona. Die zijn dit jaar hopelijk minder.”

Het herstel is komende, zoals blijkt uit onze melkprijsontwikkeling

Veel goed nieuws. Het was ook wel nodig dat er zaken verbeterden.

“Ja, het vertrouwen was bij een deel van de leden kwijtgeraakt en leden gingen om zich heen kijken. Daar betalen we nu helaas de prijs voor. Gezien wat er allemaal is voorgevallen, is het eigenlijk ook wel logisch dat de boeren om zich heen gingen kijken. De melkveehouders moeten hun bedrijf ook draaiende houden. Het herstel is echter komende, zoals blijkt uit onze melkprijsontwikkeling. En wij hopen dat het vertrouwen stilaan terugkeert.”

Hebben jullie de leden ook niet een beetje aangemoedigd om op te stappen? Er zou gezegd zijn dat er te veel melk was.

“Er is niet gezegd dat er te veel melk was, al weet ik dat sommigen dat graag zo willen uitleggen. Naar aanleiding van een analyse door McKinsey is gezegd dat het niet meer mogelijk bleef om een aanvoergroei te realiseren zoals in de voorbije jaren. Op grond daarvan is aan de leden gevraagd om de groei van de melkaanvoer te beperken tot 3% à 3,5%.”

U stelt dat Milcobel nu hard werkt aan herstel, aan de resultaten en aan het vertrouwen in het bedrijf, maar ondertussen verbieden jullie leden sinds begin april ook om op te stappen. Is dat geen signaal wat op gespannen voet staat met het terugwinnen van vertrouwen? Er zijn leden die nu naar de rechter stappen.

“We weten dat sommige leden dit besluit proberen aan te vechten, maar we hebben een juridische analyse gemaakt en we denken dat we sterk staan met ons besluit. Milcobel kent de kortste opzegtermijn van alle concurrenten. Slechts drie maanden. Zo’n korte termijn gecombineerd met de kans op een grote groep uittreders is een risico als je tegelijkertijd ook een stabiele productie en bedrijfsactiviteit wilt garanderen. We kunnen het niet hebben om zo snel zo veel melk te verliezen. Daar komt bij dat de feiten niet helder meer waren. Sommige media speculeerden dat we hele grote volumes zouden dreigen te verliezen. Kortom, er is veel onduidelijkheid en onzekerheid. Met ons besluit hebben we geprobeerd weer enige sereniteit terug te brengen. Leden die dat willen, kunnen over negen maanden nog steeds weg. Dan is onze opzegtermijn nog steeds korter dan bij nagenoeg alle concurrenten.”

Samenwerken is net als ‘daten’. Niet elk contact wordt iets

Wat doet Milcobel om door te gaan op de ingeslagen weg van betere resultaten en hogere melkprijzen?

“We maken meer producten met een hogere marge, zoals ‘melkpoeder plus’, zoals we dat noemen. Dat gebeurt in Kallo. Daarnaast werken we er hard aan om binnen het bedrijf alle raderen beter op elkaar te laten aangrijpen, ook op commercieel gebied. Dat doen we op alle fronten, ook op gebied van de export. Vergeet niet dat wij het grootste deel van onze productie over de grens verkopen. De omzet van Milcobel is € 300 miljoen voor de Belgische markt en € 1 miljard voor export. We moeten het daarmee echter wel hebben van meerwaarde. Wij zijn geen partij die het alleen kan hebben van lage kosten en grote volumes. Daar zijn we te klein voor. Het past ook minder bij wie we zijn in België. Wij moeten het als Bourgondiërs meer hebben van specialiteiten, smaak en klantvriendelijkheid.”

Gaan jullie de focus nog meer aanscherpen, in de zin van activiteiten afstoten, of ergens nog zwaarder in investeren?

“We blijven nu wel zo’n beetje doen wat we al deden, maar met extra accent op toegevoegde waarde dus.”

Jullie betalen nu een goede melkprijs. Is dat vol te houden?

“Wij doen onze best. Ik zie geen enkele reden waarom een Belgische melkleveraar minder geld voor z’n melk moet ontvangen dan een Nederlandse melkveehouder. Feit is wel dat Milcobel altijd prijszetter is geweest in België. Dat was soms een handicap. Alle andere bedrijven wachtten af tot Milcobel een prijs bepaalde en dan volgden zij. Wij hebben de overtuiging dat we weer leidend worden, en daarbij zullen wij het de rest niet gemakkelijk maken.”

Bekijk het verloop van de melkprijs van Milcobel en andere zuivelbedrijven via FoodAgribusiness.nl/markt

Is Milcobel in staat om het alleen te blijven doen? Al onder uw voorganger De Meûlenaere was daar twijfel over?

“Feit is dat Milcobel van alle grotere zuivelverwerkers relatief heel weinig partners heeft. Dat heeft ook McKinsey vastgesteld in zijn analyse. Samenwerking is een strategische pijler en belangrijk om te onderzoeken. We gaan versneld samenwerkingen opzoeken. Ik heb een longlist met zo’n 25 bedrijven die misschien interessant kunnen zijn.”

Staat A-ware daar ook op? Nu lijken jullie veel energie te steken in het buiten de deur houden van hen. Is samenwerken niet interessanter?

“Ook A-ware staat op de lijst, maar het moet ook willen klikken. Samenwerken is net als ‘daten’. Niet elk contact wordt iets.”