Manon Verberne (IRI): ‘Vraag naar gezonde voeding stijgt; inflatie zorgt voor uitdagingen’

De vraag naar gezonde voeding blijft groeien, merkt Manon Verberne van onderzoeksbureau IRI. “Zero sugar en alcoholvrije dranken zijn met name verantwoordelijk voor deze groei. In de softdrinkcategorie neemt ‘zero’ het over van ‘light’, terwijl de vraag naar ‘regular’ dranken afneemt. Dit aandeel was in 2020 55%, tegen 52,7% in 2021 en 50,1% in 2022. Het aandeel ‘zero’ steeg van 23,2% in 2020, naar 27% in 2021 en 32,9% in 2022.”

Functional food

Verberne merkt dat consumenten steeds vaker kiezen voor levensmiddelen met functionele voordelen. “De verkoop van producten met claims als proteïne, energie en gezondheid laten stijgende cijfers zien. Zo stijgt de afzet van vitaminewater in supermarkten dit jaar met 65% in liters, van ice coffee met 46%, energiedrank met 9% en proteïnekwark en -yoghurt met 74%.” De inflatie brengt echter uitdagingen met zich mee. “Over het algemeen zijn ’groene’ producten iets duurder en zijn het de hogere inkomens die ze iets meer kopen. Tijdens de recessie is de prijs steeds belangrijker en dat leidt tot een dalende consumptie van groene producten. Als vervanger van vers kiezen consumenten vaker voor diepvries. Ook de verkoop van huismerkproducten stijgt.”

Biologisch

De verkoop van biologische producten stagneert, maar ligt nog steeds 8% hoger dan in 2019, vervolgt Verberne. “Het aandeel biologisch groeit online (4,6%) harder dan offline (2,6%).”

 Online zijn consumenten zich meer bewust van de producten die ze kopen

Datzelfde geldt voor plantaardig. “Online zijn consumenten zich meer bewust van de producten die ze kopen.” Verder zijn het vooral de inwoners van het noordwesten van Nederland die biologische producten kopen. In deze regio is ook de meeste vraag naar vleesvervangers en plantaardige zuivelalternatieven.

Vega en vegan

Vegan en vega zijn volgens Verberne een lange-termijntrend. “De vraag naar plantaardig steeg in 2019-’20 met 21,9%, in 2020-‘21 met 0,6% en de vraag daalde in 2021-’22 met 3,0%. De consumptie van dierlijke producten steeg in 2019-’20 met 6,8%, maar daalde in 2020-’21 met 5,9 % en inmiddels is de daling al 6,5%.” Ook verwacht ze een lange-termijngroei voor plantaardige vleesvervangers en zuivelalternatieven, terwijl de vraag naar vleesalternatieven ten opzichte van vorig jaar is gedaald. [caption id="attachment_70401" align="alignleft" width="300"] De vraag naar plantaardig neemt toe, zo merkt onderzoeker Manon Verberne.[/caption] De meeste consumenten blijken plantaardige producten te kopen vanwege een gezonde levensstijl (48%). Andere kiezen ervoor vanwege het dierenwelzijn (43%), het milieu (29%), of omdat het hip is (11%). Verder heeft IRI gekeken naar de momenten waarop het vaakst en het minst voor plantaardig is gekozen. “Vooral in januari was de consumptie hoog, vanwege de goede voornemens en Veganuary. Tijdens de zomervakantie – met name het barbecueseizoen waarin consumenten meer vlees eten – en de kerstvakantie zijn de aankopen het laagst.”

Vleesconsumptie

De gemiddelde vleesconsumptie per persoon is iets toegenomen, maar nagenoeg stabiel, vervolgt Verberne. “Uit onderzoek van Finder in het Verenigd Koninkrijk blijft dat de vooral de jongere generatie vega(n) opties belangrijk vindt. Mogelijk geldt dat ook voor Nederland. Van alle Britten is 6% vegetarisch en 3% veganistisch. In 2022 volgden 7,3 miljoen Britten (14%) een vleesvrij dieet en 8,8 miljoen Britten geven aan in 2022 vleesvrij te eten.” Van de ondervraagden zegt 20% vanwege de hogere prijs niet voor vleesvervangers te kiezen. “Vegetarisch is per kilo inderdaad duurder dan varkensvlees en kip, maar minder duur dan rundvlees. De gemiddelde prijs voor varkensvlees bedroeg in 2022 € 8,85 per kilo, voor kip € 8,95, voor rundvlees € 14,86 en voor vleesvervangers € 11,84.”

Denemarken

Ook in Denemarken stijgt de vraag naar plantaardige producten, merkt Anne Louise Dannesboe van het Danish Technological Institute. “Bij ons was de vlees- en zuivelinname heel hoog. Daarom heeft de overheid vorig jaar nieuwe voedselrichtlijnen aan de inwoners voorgelegd. Hierin staat onder meer het advies om minder vlees te eten en juist vaker te kiezen voor plantaardig.” Sinds de nieuwe richtlijnen is het plantaardige segment flink gegroeid. “In ons land zijn er inmiddels meer dan vijftig bedrijven die zich met dit soort voeding bezighouden. Het aanbod wordt steeds verder gedifferentieerd en het aantal retailers dat producten op plantaardige basis aanbiedt, stijgt.” Toch blijken er nogal wat misvattingen te zijn. Uit consumentenonderzoek van Onderzoeksbureau Landbrug & Fødevarer, dat in mei 2020 onder iets meer dan duizend Denen in de leeftijd van 18 tot 70 jaar is gehouden, blijkt dat 64% bij het woord plant-based denkt aan plantaardig gehakt, 55% aan drankjes op basis van haver, rijst of amandelen en 47% aan vegan maaltijden. Op de vraag wat een plantaardige maaltijd inhoudt, denkt 52% dat het om maaltijden zonder dierlijke ingrediënten gaat en 19% associeert dit met maaltijden zonder vlees en vis, maar met eieren en melk. “Ik vind dat vrij verrassend”, reageert Dannesboe. Verder blijkt dat consumenten op zoek zijn naar meer plantaardige inspiratie en recepten. Ook hopen ze dat de smaak van de producten op plantaardige basis verder verbetert.

Niet lekker

Dat blijkt ook uit onderzoek van Coop, dat in augustus 2022 onder duizend Denen tussen de 18 en 74 jaar is uitgevoerd. “Veel producten die consumenten kopen, zouden deze graag weer kopen, maar dat geldt niet voor alle producten. Ik maak me vooral zorgen over plantaardig gehakt. Daarover zegt 15% het niet graag opnieuw te kopen. Ook plantaardige kaas blijkt niet erg gewaardeerd te worden. Daarvan zegt 9% dat de kans op een herhaalaankoop klein is. Humus en falafel daarentegen worden zeer gewaardeerd. Net zoals plantaardige drankjes.” “Verder blijkt uit het onderzoek dat slechts een enkeling iedere dag plantaardig eet”, vervolgt Dennesboe. “Wel zien we dat de groep flexitariërs stijgt; steeds meer consumenten houden vleesvrije dagen.” De belangrijkste redenen om voor plantaardig te kiezen, zijn klimaat en milieu. “Maar de prijs wordt steeds belangrijker. Dat wordt een echte ‘driver’ om plantaardiger te eten. Dat is een goede zaak, veroorzaakt door een slechte situatie.”