Saskia Tersteeg is R&D-manager bij Time Travelling Milkman dat in 2020 werd opgericht. - Foto: Koos Groenewold
De start-up Time Travelling Milkman wil het verschil maken in vegan producten. Het bedrijf maakt een romig product dat lijkt op zuivel, maar dat volledig plantaardig is.
Een witte yoghurt-achtige substantie die oogt alsof het zuivel is. Zo ziet het product van Time Travelling Milkman eruit. Niets is echter minder waar: het ‘romige’ product wordt gemaakt van zonnebloempitten. Hiermee wil de start-up een verschil maken in vegan producten, in eerste instantie zuivelvervangers.
Het ingrediënt geeft een romig mondgevoel als van zuivel, maar is volledig plantaardig. Het romige mondgevoel in zuivelvervangers ontbreekt nu vaak of wordt gecreëerd met ongezondere ingrediënten.
We verwachten dat er dit jaar producten in de supermarktschappen liggen met ons ingrediënt erin
In 2022 ging het product van het jonge bedrijf voor het eerst de markt op. Plantaardig 2-sterren restaurant De Nieuwe Winkel in Nijmegen, en tevens uitgeroepen als beste plantaardige restaurant ter wereld, gebruikt het nu in zijn recepten.
Er staat meer op stapel, zo vertelt Saskia Tersteeg, R&D-manager bij Time Travelling Milkman. “We verwachten dat er dit jaar producten in de supermarktschappen zullen liggen met ons ingrediënt erin. We zijn een B2B-leverancier, dus we gaan ons product leveren aan bedrijven die zachte zuivelvervangers, zoals roomkazen, maken. Dit jaar gaan we ook de productie opschalen tot zo’n 1.000 ton per jaar.”
Opschaling is een belangrijk speerpunt, onder andere om de prijs omlaag te kunnen brengen.
Zonnebloempitten als grondstof
De basis van het product zijn zonnebloempitten. Waar voor zonnebloemolie de pitten geperst worden, is dat bij het maken van de romige substantie niet het geval.
“Bij het persen van zonnebloempitten worden de vetbolletjes die in de pitten zitten kapot gemaakt, waardoor de olie vrijkomt. Wij ontwikkelden een verwerkingstechniek waarbij we die vetbolletjes heel laten. Rondom de vetbolletjes zitten eiwitten die oplosbaar zijn in water. Daardoor kunnen we de vetbolletjes via een mild proces, zonder chemicaliën en met alleen water, uit de pit halen.”
Het bedrijf heeft een patent voor de ontwikkelde technologie en er zijn nog twee patentaanvragen in behandeling.
Time Travelling Milkman wil opschalen naar demo-schaal
Onderzoekers van Wageningen Universiteit ontwikkelden de kennis. “De oliedruppeltjes zijn lange tijd alleen bestudeerd vanuit het oogpunt van de plantenkunde. Voor mogelijkheden in levensmiddelen is lange tijd geen aandacht geweest”, zo vertelt Tersteeg. De WUR deed dat onderzoek de afgelopen jaren wel. Twee onderzoekers en hun begeleider wilden de kennis naar de markt brengen en richtten het bedrijf op in 2020.
Voor nu richten we ons op de techniek en de productontwikkeling
Inmiddels is de onderzoeksfase voorbij. In het eerste half jaar van 2022 produceerde het bedrijf op lab-schaal en nu heeft het de pilot-schaal bereikt. Dit jaar gaat het naar demo-schaal. Alle productie vindt plaats bij andere bedrijven, Time Travelling Milkman heeft geen eigen productielocatie. “Dat is misschien een wens voor de toekomst, maar voor nu richten we ons op de techniek en de productontwikkeling”.
Gebruik in verschillende producten
Volgens Tersteeg kan het product gebruikt worden als een zuivelroomvervanger in veel verschillende producten. Desondanks komt het product het beste tot z’n recht in producten met 3 tot 40% vet, zoals plantaardige (kruiden)roomkaasvervangers.
Minder geschikt zijn daarom bijvoorbeeld plantaardige drinks. In plantaardige roomkazen worden vaak ingrediënten gebruikt als kokosolie en palmolie. “Dat zijn niet de meest duurzame en gezonde plantaardige oliën. We hebben een keer een proef gedaan door het kokosvet in een plantaardige roomkaas te vervangen door ons product. Daarmee konden we van een Nutri-Score C tot D naar een A- tot B-score gaan. Dat komt door de onverzadigde vetzuren die in ons product zitten, terwijl kokosvet veel verzadigd vet bevat.”
Grondstof van dichtbij halen
De focus ligt nu vooral op de zonnebloempit als grondstof, maar in principe is de techniek ook op andere pitten en zaden toe te passen. “Bij zonnebloempitten is het voordeel dat de smaak heel neutraal is. Dat kan bij andere pitten en zaden anders zijn. Ook kunnen we de pitten uit Europa halen, wat in onze ogen belangrijk is voor duurzaamheid.”
De pitten komen bij verschillende leveranciers in Europa vandaan. Het doel van het bedrijf is om ze van zo dichtbij mogelijk te halen. “We hebben bijvoorbeeld ook een proef gedaan met De Nieuwe Melkboer (Nederlandse teler van sojabonen en producent van sojadrink, red.). Die heeft zonnebloemen ingezaaid en de pitten aan ons geleverd.”
Op zoek naar toepassingen met overgebleven pulp
De pitten bestaan voor zo’n 60% uit de vetbolletjes. Wat overblijft na het verwerkingsproces is pulp. Hoewel de focus van het jonge bedrijf ligt op de ‘room’, zoekt het ook naar toepassingen met de pulp. “Daar experimenteren we mee en we maken verschillende producten van de pulp. Het heeft zo’n 10% vet en 15% eiwit en is ook gewoon heel goed te gebruiken in humane voeding. Het op de markt brengen van producten met de pulp staat echter voor later op de planning. Eerst richten we ons op de room.”
Nieuwe investeringsronde
Tot nu toe heeft de start-up financiering ontvangen van regionale instanties als Oost NL en een investeerder, SHIFT Invest. Het bedrijf werkt aan een nieuwe investeringsronde om € 1,5 miljoen op te halen. Volgens Tersteeg zijn investeerders wat terughoudender met investeren dan in het begin van 2022 door alle onzekerheden rondom de oorlog in Oekraïne en de economische situatie.
Toch lukt het om het geld bij elkaar te krijgen. Dat geld wil Time Travelling Milkman gebruiken voor de opschaling en uitbreiding van het team. “We zijn nu vooral met technische mensen. Dat heeft tot nu toe heel goed gewerkt, maar we hebben nu ook behoefte aan een commercieel iemand.”
Time Travelling Milkman wil prijs omlaag brengen
Ook de opschaling is belangrijk, vooral om de kostprijs naar beneden te krijgen. “Er is veel interesse bij voedingsmiddelenproducenten, we sturen heel veel samples op. Voor veel bedrijven is de prijs echter nog een belemmering om ons product daadwerkelijk te gaan gebruiken. Het productieproces moet nog efficiënter worden om de prijs omlaag te krijgen.”
Het is een redelijk ‘makkelijk’ ingrediënt omdat het zeer makkelijk mengt met andere ingrediënten
Het gebruik van het ingrediënt vraagt van bedrijven wel enige aanpassing van recepturen, maar dat is niet het meest heikele punt, aldus de R&D-manager. “Het is een redelijk ‘makkelijk’ ingrediënt omdat het zeer makkelijk mengt met andere ingrediënten. Daarnaast is het heel stabiel en kan het bijvoorbeeld goed verhit worden. Het is echt een ingrediënt waar voedingsmiddelenproducten naar op zoek zijn om hun plantaardige producten dat romige mondgevoel te geven. Daarmee kunnen we een verschil maken.”
