Barbara Baarsma wordt vanaf 1 maart CEO van de Rabo Carbon Bank. Ze is nu nog directievoorzitter van Rabobank Amsterdam en onder meer hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam. Foto: Koos Groenewold
Eind dit jaar zijn er vier concrete voorbeelden voor betaalde CO2-opslag op Nederlandse landbouwbedrijven. Dat is de inzet van Rabo-bankier Barbara Baarsma kort voor ze begint als CEO van de Rabo Carbon Bank.
Wat betekent de nieuwe CO2-bank van Rabobank voor Nederlandse boeren. Gaat koolstofopslag geld opleveren? En hoe dan? Het zijn vragen die opkomen bij de benoeming van Barbara Baarsma als directeur van de CO2-bank van Rabobank per 1 maart 2021. In een gesprek met Food&Agribusiness roept ze boeren en tuinders op om met ideeën voor vastlegging van CO2 te komen, die ze maar wat graag wil onderzoeken. Ze begint met het voorbehoud dat het nog geen 1 maart is, maar barst vervolgens enthousiast los: “Dat het eerste project van de CO2-bank in Afrika van start gaat, betekent niet dat we in Nederland niet actief aan de slag gaan. Integendeel, juist in de thuismarkt Nederland waar boeren aan de wieg stonden van Rabobank moet koolstofopslag geld gaan opleveren.”
Hoe gaat dat er uit zien?
“Om te beginnen zijn we net gestart, ik zie de CO2-bank als een soort start-up. We gaan aan de slag om ideeën en voorstellen uit te werken. We hebben twee smaken. Als eerste de carbon credits, ik vertaal het maar als koolstofopslagmogelijkheden die verhandelbaar zijn. Dan heb je het niet over de huidige emissierechten (ETF’s ). Het gaat om opslag van CO2, in de bodem of in bomen. Dat kan op allerlei manieren en dat gaan we samen met boeren onderzoeken. Dat levert straks per extra vastgelegde ton CO2 een bedrag op voor boeren, en die opbrengst kan vervolgens ingezet worden om bijvoorbeeld de kosten van verduurzaming te betalen.”
Welke manieren zijn dat? Maatregelen in veenweidegebieden?
“Dat moet dus eerst nog goed bekeken worden. Maar ja, het kan gaan om boeren in veenweidegebieden die maatregelen nemen om bodemdaling te voorkomen die ook de CO2-uitstoot beperken. Andere voorbeelden zijn akkerbouwers en veehouders die hun grond anders bewerken waarbij meer koolstof wordt vastgelegd in de bodem, of door het planten van bomen. Dat is de eerste smaak.
Het gaat om opslag van CO2, in de bodem of in bomen. Dat kan op allerlei manieren en dat gaan we samen met boeren onderzoeken
De tweede smaak is het beperken van uitstoot in de food- en agriketen. Tussen boer en bord is op veel plekken winst te halen bij productie, verwerking en logistiek. Daar kan Rabobank een rol spelen via maatwerk met advies, kennis en eventueel financiering.”
Dat klinkt als mogelijkheden die nog wel even gaan duren. Hoe zit het met koolstof die nu al wordt opgeslagen in de bodem?
“Ja, er zit ook nu al koolstof in de bodem als organische stof. Dat is in feite de nulmeting, het gaat er wel om dat er extra opslag moet komen, alleen dan heb je iets om te verkopen. Dat geldt ook in Afrika waar boeren bomen planten, zolang die bomen groeien leggen ze extra koolstof vast en groeien er bovendien mango’s en cashewnoten aan die bomen. Dat is natuurlijk niet een op een toepasbaar in Nederland, maar waar een wil is, is een weg.”
Zou methaan uit mest dat wordt omgezet in biogas ook een optie zijn en CO2-credits op kunnen leveren?
Even voorzichtig kijkend. “Daar zeg ik liever nog niet wat over want dat moeten we eerst wel uitzoeken. Het zou in ieder geval een optie zijn binnen de voedselketen. Maar kom maar op met ideeën daarover zeg ik dan.”
Het klinkt nog niet als een concreet verdienmodel.
“CO2-uitstoot verminderen is een langetermijnopgave, maar we moeten nu wel in actie komen. We gaan nu het verdienmodel bouwen door CO2-opslag en reductie te beprijzen. Daarom beginnen we ook met dit initiatief, juist ook met boeren die aan de oorsprong staan van Rabobank. Voor concrete plannen en prijzen voor CO2 is het nog te vroeg. We gaan nu werken aan concrete initiatieven en ik zet erop in dat we eind 2021 in Nederland vier concrete voorbeelden hebben.”
Wie betaalt uiteindelijk de rekening, is dat de consument?
“Laat ik het zo zeggen. Zolang we steeds meer blijven kopen, dan hebben we ook als consument een opdracht. Hoe precies dat moet zich uitwijzen. Reduceren van CO2 is het doel, compenseren is wat mij betreft second best. We hebben in ieder geval een stevige ambitie. Tot en met 2030 willen we met deze plannen 1 gigaton CO2 uit de lucht halen (dat is ruim 5 keer de emissie per jaar van broeikasgas in Nederland). Wereldwijd is het doel om er 50.000 grote en middelgrote boerenbedrijven bij te betrekken plus circa 15 miljoen kleine boeren in Afrika.
We hebben in ieder geval een stevige ambitie. Tot en met 2030 willen we met deze plannen 1 gigaton CO2 uit de lucht halen
En we gaan in gesprek met verwerkers. Rabobank is wereldwijd actief in food- en agri, laten we dat benutten. En let wel, deelname blijft vrijwillig ook al kunnen we als bank afspraken maken met bedrijven die we financieren. We werken als bank in de hele voedselketen en daar zijn boeren een onderdeel van.”
