Beter voor-programma AH wil ook duurzaam voor boer zijn

Drie en een half jaar na de start van het eerste Beter voor-programma komt Constantijn Ninck Blok, directeur Vers bij Albert Heijn, nog steeds boeren tegen die vragen of het programma volgend jaar ook nog wordt voortgezet. “Er bestaat soms nog onbegrip in de markt over onze inzet. Vooral in het begin moesten we vaak mensen vertellen dat dit een programma is voor de lange termijn. Boeren vroegen ons om niet te veel promoties te doen in onze supermarkten, want dat zou hen maar geld kosten. Dat staat echter los van elkaar. Als wij korting geven aan consumenten dan gaat dit natuurlijk niet ten koste van de prijs die de boer krijgt. Wij vinden dat het programma voor iedereen in de keten beter moet zijn, anders is het niet houdbaar, dus natuurlijk ook voor de boer. We willen graag dat de bedrijven waarmee we werken er over 20 jaar ook nog zijn, net zoals wij er dan ook nog willen zijn.”

Uitbreiding en verbreding

Ninck Blok wil na de recente berichten over uitbreiding en verbreding van het Beter voor Koe, Natuur & Boer-programma graag een toelichting geven over de intenties en doelstellingen van Albert Heijn. Hij doet dat samen met Robert van Ballegooijen, COO bij Royal A-ware en daar ook verantwoordelijk voor het programma. A-ware werkt met klankbordgroepen waarin samen met melkveehouders en consumenten de ervaringen met het programma en de mogelijke aanpassingen worden besproken. Ook gaan ze met enige regelmaat samen de boer op.

Hebt u nog nieuwe stappen gezet om het gevoel van zekerheid bij de boeren te versterken?

NB: “We vertellen steeds dat we voor langere tijd samen willen werken, en mede om deze reden hebben we bij de vernieuwing en uitbreiding van het zuivelprogramma dan ook ingebracht dat de contracten voor onbepaalde tijd zijn.”

vB: “Dat was eigenlijk altijd al de opzet bij de start van het het Beter voor Koe, Natuur & Boer-programma in 2017, maar we zaten destijds nog in de opstartfase en moesten eerst nog een aantal zaken verder uitwerken. Het was nieuw voor beide kanten, maar er was wel altijd al de gedachte om gewoon door te gaan na die eerste periode van 3 jaar.”

NB: “Veel mensen staan er misschien niet bij stil, maar het is goed om te weten dat Albert Heijn een traditie heeft met langdurige samenwerkingen. Denk aan Holland Crop en de samenwerking met Bakker Barendrecht in de groenten en fruit-sector. We werken hier al tientallen jaren rechtstreeks samen met onze telers.”

Het Beter voor-programma is wel een dynamisch programma.

NB: “Zo’n keten ontwikkelt zich. Daarbij bekijken we in overleg met de klankbordgroep wat wenselijk en ook haalbaar is.”

vB: “Bij de verbreding van het Beter voor-programma naar het Zaanse Hoeve-merk gaan de melkveehouders in een termijn van twee jaar tegemoet komen aan dezelfde eisen die nu al gelden voor het AH-merk. Hiermee krijgen de nieuwe melkveehouders de tijd om aan alle voorwaarden te kunnen voldoen.”

Albert Heijn onderscheidt zich met zo’n eigen duurzaamheidsprogramma wel van andere retailers, steekt zelf ook de nek uit….

NB: “Ja, maar we hopen wel dat anderen volgen. En we zien dat dit ook gebeurt. Wij hebben ons Beter voor-programma verbreed met onder meer kip en varken, geïnspireerd door de ervaringen met zuivel. We zien dat ook andere supermarkten nu overstappen naar scharrelkip met het 1-ster Beter Leven-keurmerk. Als marktleider is het ons doel om voorop te blijven lopen.”

Kost het binnen de onderneming veel inspanning om iedereen mee te krijgen voor al deze toch wel kostprijsverhogende stappen?

NB: “Iedereen in de keten behoort een goed verdienmodel te hebben, dat is een gedragen visie binnen ons bedrijf. Daar willen we transparant over zijn, anders is duurzaamheid niet duurzaam vol te houden. Door samen te werken in de keten, ontstaat er rust en stabiliteit voor alle partijen”

Dat is wel eens anders (geweest) in de retailwereld.

NB: “We trekken samen op bij de waardecreatie. Je kunt geen marge verdelen als die er niet is. Alleen maar op prijs focussen is een ‘race to the bottom’. Dit, zo’n Beter voor-aanpak, geeft ook veel meer plezier. Het gaat over samen waarde creëren in de hele keten. Het kan echter niet zonder ketenpartners, zoals Royal A-ware in zuivel, Vion bij varkens en Plukon bij kip en al helemaal niet zonder gemotiveerde boeren.”

U vertelde over de verbreding naar kip en varken. Blijft het daarbij?

NB: “Ook in aardappel, groente en fruit teelt zetten we stappen met ons Beter-voor programma. Zo komen nu jaarrond onze aardbeien uit Nederland, omdat ze verser en lekkerder zijn. Dit heeft best nog wel wat voeten in de aarde gehad. Door verbeterde teelttechnologieën van onze telers, zoals belichte teelt, verwarmde kassen, gebruik van tunnels, stellingen en de nieuwste rassen weten we dit nu mogelijk te maken. Bij rundvlees in Nederland proberen we via kleine stappen ook vooruitgang te boeken met de blik op dubbeldoel-runderen. Het is echter nog wel een opgave om voldoende volume bij elkaar te krijgen.”

Houden jullie het bij de Albert Heijn-formule of wordt ook gekeken naar Delhaize?

NB: “Voor de buitenlandse teelten is er een gezamenlijke inkoop, al hanteren we daarbij wel deels afzonderlijke specificaties. Voor Nederlands product ligt het anders. Zoals voor Nederland er een trend is van meer van eigen bodem, zo geldt dat in België zo mogelijk nog sterker.”

Waarom kiest Albert Heijn ervoor om zelf ketens op te zetten en om niet samen te werken met een externe ketenregisseur, zoals Dierenbescherming of SMK?

NB: “Wat wij doen met de Beter voor-programma’s gaat over meerdere thema’s, de programma’s zijn breder: beter voor dier, natuur en boer. We zetten deze programma’s zelf op. Het feit dat er een wachtlijst bestaat om in te kunnen stromen, zegt volgens mij veel.”

vB: “Bij Albert Heijn komt straks alle Hollandse zuivel in het Beter voor-programma (met bijvoorbeeld buitenlandse kazen lukt dat natuurlijk niet). Bij Royal A-ware levert zo’n 70-80% van de melkveehouders melk in een melkstroom met extra duurzaamheidskenmerken. Dat komt neer op ongeveer 700 tot 800 van de ongeveer 1.000 boeren. Het is wellicht iets te breed voor deze discussie, maar we krijgen wel eens opmerkingen, zo van: ‘Mooi dat jullie dit met Albert Heijn doen, maar hoe gaat het dan met de grote groep melkveehouders in Nederland die niet aan een programma deelnemen?’ Dat is te groot voor ons. Onze boeren voorzien in duurzame melk voor AH. Bij Royal A-ware werken we dagelijks aan een beter verdienmodel voor al onze melkveehouders. De primaire focus van boeren blijft natuurlijk de productie van voedsel. Naar de toekomst toe komen er misschien nieuwe mogelijkheden voor boeren om secundaire blauwgroene diensten te verrichten.”

CO2 in de bodem

“Zelf zien we veel kansen voor het vastleggen van CO2 in de bodem, zoals we dit in het Beter voor-programma doen. Momenteel breiden we dit project uit naar melkveehouders van Royal A-ware die in andere melkstromen leveren. Op termijn kunnen bedrijven ‘carbon credits’ kopen van onze melkveehouders om daarmee hun eigen CO2 doelen te behalen. Er zijn daarnaast nog andere terreinen waar boeren mogelijk kunnen bijdragen, denk bijvoorbeeld aan het vasthouden en bergen van water om periodes van zware regenval en extreme droogtes beter te doorstaan. Boeren zijn bij uitstek geschikt voor het in stand houden en verbeteren van het landschap. Dit dient een groot maatschappelijk belang. Het is dan ook fair dat, als boeren deze ecosysteemdiensten verlenen, ze daar ook vanuit maatschappelijke gelden voor worden betaald. Hier is voor de overheid een grote rol weggelegd om een goed mechanisme op te zetten, bijvoorbeeld door projecten op te zetten waar boeren op in kunnen schrijven. In ons programma willen wij ook heel graag verdere stappen zetten met water en mest, maar daarvoor zijn wel eerst pilots nodig. Wij kijken nu hoe we die van de grond kunnen krijgen. Ook hierbij hebben we de overheid nodig.”