Erik Koldenhof: ‘Meer vraag staat voorop bij korte keten’

Erik Koldenhof heeft wel even tijd voor een interview. Hij is op weg naar het ministerie van LNV in Den Haag voor een overleg over regionale voedselsystemen en de toekomst van de korte keten. Hij gaat in gesprek met ambtenaren. De onlangs aangestelde programmamanager van de Taskforce Korte Keten hoopt dat hij minister Staghouwer in de gang tegen komt. Wat is dan zijn kernboodschap? “Heb je even? Ik zou wel een uur met hem willen praten. De korte keten heeft perspectief, maar dan is wel actie nodig. Bijvoorbeeld op het gebied van kennisuitwisseling tussen de betrokken ketenpartijen. Daar is budget voor nodig.”

Financiering

En hij gaat dan de minister vragen om de banken aan te spreken. “Boeren die willen omschakelen naar de korte keten krijgen daarvoor moeilijk financiering. Het zou mooi zijn als de minister de banken vraagt om hun nek uit te steken. De risico’s zijn minder groot dan de banken denken. Iedereen praat over de noodzaak van een transitie in de landbouw. Daar spelen de banken een belangrijke rol in. Die rol pakken ze onvoldoende op.”

We moeten met de korte keten naar de next level, voorbij het knuffelstadium

Koldenhof was tot voor kort programmaleider voedselstrategie bij de gemeente Amsterdam. Aan hem de taak om stadslandbouw op de kaart te zetten en de afzet van regionale producten onder Amsterdammers op te krikken. “Dat was tijdens corona lastig, maar er zijn stappen vooruit gezet. Het belang van gezonde voeding, duurzame productiemethoden en korte ketens staat meer op de kaart. Zowel bij inwoners, boeren in de regio als bij politici. Ik ben ervan overtuigd dat de korte keten perspectief heeft, in vele opzichten, maar we moeten wel naar de next level, voorbij het knuffelstadium. Niet alleen in Amsterdam, maar in het hele land.”

Flitsbezorgers en gemaksboxen

In zijn nieuwe functie bij de Tasforce Korte Keten kan hij zijn energie daarin kwijt. Hij verbaast zich af en toe over de bizar lange wegen in de voedselketen. Over het gebrek aan kennis bij consumenten over wat er op hun bord ligt. En over de toename van de flitsbezorgers en gemaksboxen. “Veel mensen eten extreem ongezond. Mijn drijfveer is om daar verandering in te brengen. Kennis leidt tot ander koopgedrag en vervolgens tot meer gezondheid. Een groep boeren krijgt zo meer toekomstperspectief. Er zijn alleen maar voordelen van regionale voedselsystemen.”

Schaalvergroting is nodig. Dat begint bij de consument en vooral bij de jongeren onder hen

De korte keten is bezig volwassen te worden, maar zit nog in het puberstadium. “Schaalvergroting is nodig. Dat begint bij de consument en vooral bij de jongeren onder hen. Veel jongeren koken niet meer, ze halen kant-en-klaarmaaltijden, eten junkfood. Als je de korte keten volwassen en meer rendabel wilt maken, en dat wil ik, dan begint het bij bewustwording. Schaalvergroting lukt alleen als de vraag toeneemt. Dan komt er ruimte voor producenten.”

Horeca en cateraars

Als het gaat om bewustwording zijn er meer groepen die Koldenhof op het oog heeft. Hij noemt de horeca en de cateraars. “Natuurlijk, je ziet af en toe producten uit de regio in bedrijfsrestaurants en op het menu van restaurants. Maar dat is nog steeds niet de regel. Juist daar zijn grote klappen te maken. Horeca en catering zijn grote afnemers en logistiek goed te beleveren vanuit de regio. De producenten moeten dan wel voldoen aan de specifieke wensen van de afnemers op het gebied van smaak, veiligheid en logistiek.” De korte keten is populair, er zijn tientallen beleidsnota’s over geschreven, vele universiteiten en hogescholen doen onderzoek. “En toch weten we maar weinig over de rentabiliteit. In de plannen staat dat in 2030 een kwart van de voedselaankopen uit de korte keten moet komen, dat de omzet van twee miljard nu naar vier miljard euro moet groeien. Dat is makkelijk op papier gezet. Als je maatregelen neemt die moeten leiden tot schaalvergroting in de korte keten dan moet je het effect daarvan meten. Bijvoorbeeld of boeren echt meer gaan verdienen als ze overstappen van de lange naar de korte keten. Kennis daarover is nu erg versnipperd. Ik vind dat de Taskforce Korte Keten hier een centrale rol in moet gaan spelen.”