Nutritionist: ‘Voedsel van dichtbij geeft vertrouwen’

Wilfred ten Brinke ziet het al helemaal voor zich. Smaakvolle producten met het Circulair Twenterand-label liggen in de schappen. Er staan grote borden in de akkers met bijvoorbeeld ‘hier wordt graan geteeld voor de bakker in Den Ham’. Hij droomt erover dat de agrarische sector in de gemeente Twenterand hét landelijke voorbeeld is geworden van circulaire landbouw. Boeren uit andere regio’s komen kijken hoe ze dat in het oosten van Overijssel voor elkaar hebben gekregen.

Het is nog lang niet zover, dat weet hij ook wel. Het label is er nog niet, er moet nog worden geïnventariseerd wie mee wil doen en wat de precieze behoeften zijn van consumenten. Maar de stip op de horizon heeft hij helder voor ogen: boeren economisch perspectief bieden met producten die zijn gemaakt uit grondstoffen die voor minimaal 90% in de gemeente Twenterand zijn geproduceerd.

Een groeiende groep boeren is op zoek naar een nieuw verdienmodel, weg van de bulkmarkt

Ten Brinke werkt als nutritionist bij de kleine mengvoercoöperatie CAV Den Ham. Vanuit die functie komt hij vaak bij boeren thuis. Hij runt ook een boerencamping en praat daarom vaak met zijn bezoekers. “In beide groepen zie ik beweging. Een groeiende groep boeren is op zoek naar een nieuw verdienmodel, weg van de bulkmarkt. En burgers worden steeds kritischer, willen weten wat er op hun bord ligt, waar het vandaan komt. Voedsel van dichtbij geeft hen meer vertrouwen.” Naast die beweging onder boeren en consumenten ligt er de nota van (demissionair) minister Schouten over kringlooplandbouw. “Als je dat allemaal bij elkaar optelt, dan zie ik mogelijkheden voor circulair voedsel uit de eigen streek.”

Grondstoffen uit de eigen streek

Ten Brinke is mede-initiatiefnemer van het project Circulair Twenterand. Naast CAV Den Ham zijn onderzoekscentrum VKON, gemeente Twenterand en provincie Overijssel hierbij betrokken. Samen gaan ze aan de slag om een eigen merk of label te ontwikkelen. Doel is om onder het label Circulair Twenterand (werktitel) producten te produceren met grondstoffen die uit de eigen streek komen. “Vooralsnog kiezen we voor minimaal 90%. Aan dat criterium voldoen niet alle aanbieders. We gaan dus onderzoeken hoe we producenten daarmee kunnen helpen, bijvoorbeeld door het aanbod in onze eigen gemeente beter in kaart te brengen. Dat kan leiden tot afspraken tussen slagers en varkenshouders en tussen bierbrouwers en graantelers.”

Actieve deelname CAV Den Ham

Hij ziet ook mogelijkheden voor actieve deelname van zijn eigen mengvoercoöperatie aan het label. “In ons varkensvoer zit voor zo’n 15% aan sojaproducten. Dat percentage kunnen we verlagen door grondstoffen bij lokale telers in te kopen. Een deel van de elders ingekochte grondstoffen kunnen we vervangen door reststromen van lokale voedselverwerkende bedrijven. Dat leidt tot minder CO2-uitstoot. Zal een groep consumenten aanspreken.”

Klein maakt flexibel en dat is in dit project absoluut een voordeel

Hij geeft direct toe, een kleine coöperatie in Den Ham kan dit makkelijker doen dan bedrijven als ForFarmers of Agrifirm. “Voor ons is het vrij eenvoudig om voor een kleine groep veehouders een speciaal voer te produceren. Klein maakt flexibel en dat is in dit project absoluut een voordeel.” Dat CAV Den Ham een coöperatie is, speelt zeker mee. “Onze coöperatie is ooit opgericht door boeren, omdat het goedkoper is om grondstoffen gezamenlijk in te kopen dan individueel. Het inkomen van onze leden staat voorop. Dat was en is onze drijfveer. Wij constateren nu dat de markt verandert. Er is ruimte voor een groep boeren die circulair gaat produceren. Er is markt voor hun producten. Als coöperatie willen we dat ondersteunen.”

Ten Brinke hoort veel enthousiaste reacties. Van veehouders, zelfzuivelaars, druiventelers, bakkers en slagers. “Boeren willen weg uit de hoek van de vervuilers, zo’n eigen label is goed voor hun imago. Circulair Twenterand maakt hen tot gerespecteerde voedselproducenten. Ik gun hun dat.”