Voorzitter Comité van Graanhandelaren: ‘Voedselketen in gevaar’

De zes graanhandelaren komen met bolhoed, wandelstok en lange jas de trappen af van een statig pand in de Rotterdamse binnenstad. De heren van stand hebben zojuist Het Comité van Graanhandelaren opgericht. Afgesproken is dat een van hen de hoofdredacteur van de Nieuwe Rotterdamsche Courant gaat overreden om drie keer per week de notering van de graanprijzen te publiceren. Dat krijgt het Comité warempel voor elkaar. Mede door de graanprijsnotering komt er structuur in de wereldwijde graanhandel.

De foto is genomen in januari 1872, deze maand 150 jaar geleden. Het Comité bestaat nog steeds en viert dit jaar met diverse activiteiten zijn jubileum. Jan Willem Baas, voorzitter van de inmiddels Koninklijke Vereniging, kan wel lachen om de historische foto. Graanhandelaren gaan tegenwoordig anders gekleed, zegt hij glimlachend, maar hun drijfveren zijn niet veranderd. “Ons Comité staat voor een vrije handel in grondstoffen voor de food- en feedsector. Minder handelsbelemmeringen, met behoud van de voedselveiligheid voor mens en dier. Die doelen staan al 150 jaar fier overeind.”

Voedselzekerheid onder druk

Comité-voorzitter Baas (63) is een gedreven man. Hij vindt het prima om te praten over het verleden van zijn club, maar liever heeft hij het over de huidige uitdagingen in de graanhandel, “want de voedselzekerheid voor mens en dier staat anno 2022 onder druk.”

Hij is in het dagelijks leven directeur van de Tracomex-groep in Oosterhout (Noord-Brabant), een bedrijf dat agrarische grondstoffen levert aan de food-, feed- en petfoodindustrie. Daarnaast is hij dus voorzitter van het Comité. Hij wil nog wel even stilstaan bij de oprichting: “In die tijd werden wereldwijd ook al grote hoeveelheden grondstoffen verhandeld. Maar over de prijzen was grote onduidelijkheid. Van de bekendmaking van de prijzen in de krant profiteerden alle partijen in de keten. Dat gaf de graanhandel structuur.”

Vaststelling van de dagwaarden van diverse producten, beheer van standaardhandelscontracten, de organisatie van een arbitrage-instituut, geven van cursussen, het zijn allemaal taken van het huidige Comité. “Belangenbehartiging voor de aangesloten 120 leden is toch wel het belangrijkste”, zegt Baas.

Wij leggen uit hoe het in de graanhandel in de praktijk werkt. Daar wordt naar geluisterd

Hij noemt een voorbeeld. Afgelopen zomer ontstond een conflict naar aanleiding van de vondst van een chemisch middel tegen insecten in een scheepslading graan. Er mocht niet worden gelost. “Daarover gaan wij dan in gesprek met de autoriteiten. Natuurlijk, de veiligheid van mens en dier staat voorop. Maar we moeten uitkijken dat we in Nederland niet doorslaan. We willen geen levende insecten in de voedselketen en tegelijkertijd mag de stroom van grondstoffen niet worden gestopt. We hebben voorstellen gedaan over andere toedieningsmethoden om zo de excessen eruit te halen en over het creëren van meer bewustzijn de keten. Wij leggen uit hoe het in de graanhandel in de praktijk werkt. Daar wordt naar geluisterd.”

Hoge kosten en transport

Op dit moment spelen de extreem hoge grondstof- en energieprijzen en het tekort aan transportmiddelen. Daarbovenop nog de coronapandemie. “Veel chauffeurs zitten gedwongen in quarantaine, bijvoorbeeld omdat een huisgenoot in contact is geweest met een geïnfecteerde persoon. De stroom met grondstoffen naar de veevoer- en levensmiddelenbedrijven stokt hierdoor extra. Wij gaan hierover in gesprek met Den Haag. Versoepeling van de quarantainemaatregelen is voor deze groep absoluut nodig.”

Actief op Europees niveau

Ook op Europees niveau is het Comité actief, benadrukt Baas. “De Europese Commissie wil toe naar minder kunstmest, minder gewasbeschermingsmiddelen en meer biologische landbouw. Het staat in de Green Deal en Farm-to-Fork-strategie. Dat gaat invloed hebben op de Europese landbouwproductie en dus op de wereldwijde handelsstromen en de prijzen in de keten. Gevolg is een prijsverhoging voor boer en consument. Met dat verhaal kloppen wij aan in Brussel, samen met branchegenoten uit andere lidstaten. Wij weten hoe het werkt in de praktijk, net zoals mijn verre voorgangers in 1872.”