Foto: ANP
Kweekvlees. Het klinkt als dé oplossing voor alles wat misgaat in ons voedselsysteem: duurzaam, diervriendelijk en klaar om de wereld te redden. Maar als je net als ik de ontwikkelingen al een tijdje volgt, weet je dat het niet zo simpel is. Ja, de belofte is groot. Maar de uitdagingen zijn dat ook.
Ik luisterde naar de NRC-podcast Onbehaarde Apen, waarin een aantal fabels over kweekvlees knap wordt doorgeprikt. De misvattingen, vaak veroorzaakt door onvolledige of gekleurde informatie, worden helder ontkracht. Dit is waardevol voor consumenten die worstelen met termen als ‘kanker’en ’tumorvlees’. Goede informatie helpt zeker in de strijd tegen onterechte angsten, maar er is ook een keerzijde. De hype die rondom kweekvlees wordt gecreëerd, lijkt namelijk sneller te groeien dan de technologie zelf.
De belofte: veel meer dan hype
Laten we eerlijk zijn: de potentie van kweekvlees is indrukwekkend. Denk aan 94% minder CO₂-uitstoot en 99% minder landgebruik vergeleken met rundvlees. Voeg daar minder antibiotica en beter gecontroleerde voedselveiligheid aan toe, en je hebt een technologie die in theorie onze wereld kan veranderen. Toch zijn we er nog lang niet. De weg van lab naar supermarkt is een stuk ingewikkelder dan velen denken.
De realiteit: torenhoge kosten
Een van de grootste obstakels is kostenbeheersing. Ondanks spectaculaire innovaties is de productie van kweekvlees nog steeds peperduur. Het bereiken van prijspariteit met traditioneel vlees blijft een verre stip op de horizon. Daarbovenop komt de uitdaging van opschaling: grote bioreactoren zijn duur en complex, en de technologie is nog niet klaar om op wereldwijde schaal te opereren.
Ik denk dat de industrie zichzelf een dienst zou bewijzen door even gas terug te nemen. Het creëren van enorme verwachtingen – terwijl het product nog niet marktrijp is – kan averechts werken. Kijk bijvoorbeeld naar hybride producten, zoals plantaardige burgers met celgekweekte vetten voor smaak. Dat is haalbaarder en biedt een realistischer pad naar marktintroductie. Het helpt bovendien om vertrouwen op te bouwen bij consumenten, die vaak sceptisch staan tegenover deze nieuwe technologie .
Geduld en samenwerking
Wat mij zorgen baart, is de druk vanuit venture capital. Te veel start-ups storten zich in de ‘valley of death’, de fase waarin de technologie te duur is voor de markt, maar de kosten blijven stijgen. Alleen sterke samenwerkingen tussen pilot plants, strategische investeerders en overheden kunnen deze kloof overbruggen. Zonder die synergie riskeren we dat kweekvlees een interessant idee blijft, in plaats van een commercieel succes.
Kweekvlees biedt unieke kansen, maar we moeten realistisch blijven. Dit is geen technologie die binnen vijf jaar elk supermarktschap vult. Het vereist geduld, innovatie en – misschien wel het belangrijkste – een beetje nederigheid van de industrie zelf. Want revoluties komen niet door te roepen dat je klaar bent; ze komen door te laten zien dat je het waarmaakt.
