Foto: ANP
Op de middelbare school moest ik verplicht het boek Max Havelaar van Multatuli lezen. Voor mij was dat destijds een kwelling, tot ergernis van mijn vader, die de boodschap van het boek belangrijk vond. Wat ik toen niet wist, was dat het thema later in mijn leven een grote rol zou gaan spelen.
Ook anno 2020 zijn allerlei machten en krachten actief om ons te laten produceren waar veel aan verdiend wordt. Niet door producenten, maar door organisaties die niets anders produceren dan een papieren kwaliteit.
Er zijn maar weinig initiatieven die vanuit de sector zelf ontstaan en waar producenten ook volledig de (financiële) vruchten van plukken. Om dat als individuele producent of groepje idealisten te bereiken, heb je een lange adem nodig. Vaak gaat het gepaard met ‘ik ben beter dan mijn collega’. Wat mij betreft geef je daarmee een verkeerd signaal.
Er zijn maar weinig initiatieven die vanuit de sector zelf ontstaan en waar producenten ook volledig de (financiële) vruchten van plukken
Voor de bühne zijn volksvertegenwoordigers druk met het verzinnen van systemen voor het afdwingen van een eerlijke prijs. Maar wat is eerlijk? Een grootmacht als Jumbo haalt haar eieren gewoon uit Spanje als de prijs voor Nederlandse eieren door vraag een aanbod ietsje stijgt. En ondertussen maken ze mooie sier met eieren zonder eendagshaantjes, die ik nog in geen enkele Jumbo heb kunnen vinden.
Dat het draagvlak voor ‘On the way to planet proof’ afneemt, was voor mij geen verrassing. Grootmachten gebruiken het haakje om producenten steeds meer eisen op te leggen, zonder de extra kosten te compenseren. De vraag blijft: hoe verdelen we de lusten en de lasten van verduurzaming? Organisaties die grof geld verdienen aan het instant houden van de systemen, laten zich hun verdienmodel niet zomaar afpakken.
Hoe verdelen we de lusten en de lasten van verduurzaming?
In het verhaal van Multatuli waren het ook de ambtenaren die aan het systeem verdienden. Corruptie zorgde voor armoede en hongersnood. Zover zal het in Nederland niet komen, maar zolang systemen niet zorgen voor een duurzaam verdienmodel voor de producent, is een eerlijke prijs een illusie.
