Foto: Canva
Supermarkten hebben tijdens de coronacrisis mogelijk gebruik gemaakt van hun tijdelijk grotere marktmacht ten koste van consumenten en boeren.
Dat stellen vier onderzoekers in een wetenschappelijke publicatie.
De onderzoekers ondersteunen hun stelling met berekeningen van consumenten- en producentenprijzenindexen voor voedsel. In april 2019 steeg de producentenprijsindex meer dan de consumentenprijsindex. In april 2020 steeg de consumentenprijsindex, terwijl de producentenprijsindex nauwelijks veranderde. De marge tussen de twee soorten prijzen was in 2020 fors hoger. Ook halen de onderzoekers cijfers van Eurostat aan, waaruit blijkt dat de categorie voedsel de enige was waarin een prijsstijging plaatsvond, van 14% in maart ten opzichte van februari.
Beperkte bewegingsvrijheid
De snelle verspreiding van de coronapandemie veranderde de lokale voedselmarkt op twee belangrijke aspecten, zo stellen de onderzoekers. Het eerste aspect heeft betrekking op de fysieke toegang van consumenten tot voedsel op lokaal niveau. Door de coronacrisis werden consumenten beperkt in hun bewegingsvrijheid en de mogelijkheid te kiezen tussen kwaliteit en prijzen van concurrerende winkels, waardoor de concurrentie tussen supermarkten afnam.
‘De typische oligopolistische structuur van slechts een handvol dominante supermarktketens per land wordt normaal gesproken getolereerd omdat het aanbod van internationale voedselmarkten redelijk concurrerend is, waardoor de consumentenprijzen op een redelijk niveau worden gehouden’, zo stellen de onderzoekers.
Ten tweede noemen de onderzoekers ook hogere detailhandelsprijzen als gevolg van sluitingen van nationale en regionale grenzen, waardoor het op peil houden van de voedselvoorraad moeilijker was. Die hogere prijzen kunnen komen door schaarste als gevolg van vertraagde en minder leveringen of hogere transactiekosten. Op bedrijfsniveau kunnen hygiënemaatregelen, zoals verlengde openingstijden van winkels en het installeren van beschermingsmiddelen, leiden tot hogere kosten.
