Invloed China op food- en agribusiness Zuid-Amerika groeit

Zuid-Amerika is de grootste leverancier van soja en mais aan China die daar worden gebruikt als veevoer. Ook is China voor Zuid-Amerika de grootste afnemer van rundvlees, kip en varkensvlees. De andere grote leverancier van soja en mais, zijn de Verenigde Staten (VS).

Handelsconflicten

Door de recente handelsconflicten is het duidelijk dat deze producten door de VS als drukmiddel ingezet worden. Omdat China niet afhankelijk wil zijn van slechts een leverancier, heeft het de banden met Zuid-Amerika verder aangehaald. China krijgt hierdoor ook toegang tot belangrijke grondstoffen als mineralen. Voor de ongehinderde aanvoer hiervan ‘helpt’ China met de ontwikkeling van infrastructuur, elektriciteitsopwekking, havens, telecommunicatie en verdere ontwikkeling van de landbouw. Dat past in het door China ontwikkelde Belt and Road Initiative (BRI).

Omdat China niet afhankelijk wil zijn van slechts een leverancier, heeft het de banden met Zuid-Amerika verder aangehaald

Nieuwe Zijderoute

Het BRI, ook wel de Nieuwe Zijderoute genoemd, is een programma dat in 2013 werd aangekondigd door president Xi Jinping. De naam is afgeleid van de historische zijderoute; een netwerk van karavaanroutes dat vanaf de oudheid tot in de late middeleeuwen in gebruik was. Deze route was lang een van de belangrijkste handelsroutes wereldwijd en heeft enorme politieke, economische en culturele invloed gehad. Volgens verschillende bronnen is het BRI een van de grootste infrastructurele projecten in de geschiedenis. Er zijn 68 landen betrokken bij het project, die in 2017 samen ongeveer 65% van de wereldbevolking en 40% van het mondiale bruto nationaal product (BNP) omvatten.

Chinese financiering

Aan de financiering van de projecten nemen verschillende financiële instellingen uit China deel. De belangrijkste zijn de China Development Bank (CDB), het Silk-Road Fund en de Export-Import Bank of China. Met een balanstotaal ter waarde van $ 2.200 miljard is de CDB alleen al groter dan de som van alle ontwikkelingsbanken ter wereld. In 2017 verstrekte de bank voor 17 miljard dollar leningen aan landen binnen het BRI. Dat is meer dan alle ontwikkelingshulp die de Wereldbank aan de hele wereld heeft gegeven: $ 16,5 miljard (Chinasquare).

Profitieren van gemeenschappelijke ontwikkeling

Volgens China gaan alle landen binnen het BRI profiteren van de gemeenschappelijke ontwikkeling. Uiteraard dient het BRI vooral China en is het resultaat een strategische verschuiving van China´s internationale betrekkingen. In het verleden reageerde China passief op de agenda die vooral door de VS werd bepaald. Met het BRI is het voor het eerst China dat de agenda bepaalt.

Zuid-Amerika

Sinds 2018 breidt China de handel en investeringen in Zuid-Amerika uit en werkt het samen met landen in de regio om het BRI uit te voeren. Inmiddels hebben al 19 landen in Zuid-Amerika hun steun toegezegd aan het BRI.

In de regio is Mercosur het belangrijkste handelsblok. Mercosur werd in 1991 opgericht voor de verbetering van de economisch samenwerking tussen Brazilië, Argentinië, Uruguay, Paraguay. Met in totaal 285 miljoen inwoners en een BNP van $ 5 biljoen, vormen de vier landen, na de Europese Unie, de VS en Japan, de vierde grootste interne markt.

Vooral Uruguay en Brazilië zijn voorstanders van samenwerking met China. Uruguay heeft zichzelf aangeboden als het startpunt voor het BRI in de regio, maar China richt zich meer op Brazilië. Beide landen zijn deel van de BRICS-groep die gevormd wordt door vijf opkomende economieën: Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika.

Brazilië

Binnen tientallen jaren zijn China en Brazilië uitgegroeid tot twee van de grootste spelers in de top vier van de wereldwijde food- en agribussiness. Door de snelle groei van de onderlinge handel en investeringen zijn deze landen steeds meer onderling verbonden. China is de belangrijkste exportbestemming van de Braziliaanse agribusiness: goed voor een derde van de bijna $ 100 miljard die Brazilië jaarlijks exporteert. Het is de grootste leverancier van sojabonen, rundvlees, gevogelte, katoen, suiker en cellulose. Een groot deel van het Braziliaanse aanbod is ‘getrouwd’ met de Chinese importvraag en beide partijen zijn zich zeer van bewust hun onderlinge afhankelijkheid. China is ook steeds meer een belangrijke investeerder binnen de Braziliaans agribusiness.

Cofco

Het Chinese Cofco Agri, de grootste graanhandelaar van China, is ook in Brazilië gevestigd. Naast soja gaat het om mais, tarwe en suiker. Hierdoor is China minder afhankelijk van de traditionele handelsfirma´s als ADM en Bunge. Veredeling en zaaizaadproductie van maisrassen gebeurt in Brazilië door onder andere Longping High-Tech, een dochter van het Chinese staatsbedrijf CITIC group. Hunan Dakang heeft de Braziliaanse graanhandelaar Fiagril overgenomen. Fiagril is voor China vooral interessant om het logistieke aspect van transport per schip naar havens in het noorden van het land. De regeringen van beide landen hebben een overeenkomst voor het oprichten van een Chinees-Braziliaans investeringsfonds van € 900 miljoen.

Argentinië

Argentinië krijgt, in ruil voor de levering van onder andere soja, steun van China voor de bouw van de stuwdam Santa Cruz in Patagonië, een kerncentrale (de Atucha III-centrale) en de ontwikkeling van de Argentijnse olievelden in Vaca Muerta. Argentinië levert bulkproducten als soja en vlees maar ook garnalen, wijn en kip aan China. Het importeert uit China geïndustrialiseerde producten met een hoge toegevoegde waarde.

Om de handelsbalans in evenwicht te brengen heeft Argentinië een investerings- en handelsagentschap opgezet om buitenlandse investeringen aan te trekken en de export te stimuleren. China is de op een na grootste exportbestemming van Argentinië.

Chili

Chili is voor China vooral van belang als leverancier van koper, lithium en andere mineralen en China is al grootaandeelhouder in mijnbouwbedrijf SQM. In ruil daarvoor werkt het in het kader van het BRI samen aan de aanleg van een onderzeese glasvezelverbinding met China. Ecuador heeft met China een memorandum of understanding (MoU) getekend voor de ontwikkeling van de infrastructuur. Panama werkt samen voor de uitbreiding van de Colón containerhaven en verdere ontwikkeling van het Panamakanaal. Peru werkt samen aan de ontwikkeling van een spoorverbinding tussen Bolivia en Brazilië en een megahaveninfrastructuur in de plaatsen Chancay en Ilo. In de ontwikkeling van dit hele netwerk van transportroutes en verbindingen neemt China de centrale plaats in.