Trends in EU: lokaal kopen en plantaardig eten

De jaarlijkse publicatie van de vooruitzichten van de Europese land- en tuinbouw tijdens de Agricultural Outlook 2020 in Brussel kende noodgedwongen een volstrekt andere uitvoering dan vorige edities. De tweedaagse conferentie was geheel online.

Vooruitzichten">Vooruitzichten

Tijdens de Agricultural Outlook worden jaarlijks de vooruitzichten geschetst voor de komende tien jaar. Het zijn geen voorspellingen, maar het is het resultaat van het doortrekken van lijnen van bestaande trends, legde Tassos Haniotis van het directoraat-generaal Landbouw en Plattelandsontwikkeling aan het begin van zijn presentatie uit. Haniotis is een vertrouwde verschijning op de jaarlijkse outlook. Hij maakt doorwrochte analyses van de situatie op de verschillende markten gecombineerd met consumententrends.

^{Het gemiddeld inkomen van primaire producenten in de Europese Unie zal in de komende tien jaar in euro’s uitgedrukt licht stijgen. Maar in koopkracht moeten boeren en tuinders een veer laten, als de vooruitzichten van de Agricultural Outlook 2020 bewaarheid worden. Het boereninkomen vertoonde in de periode van 2005 tot 2020 ook in koopkracht een stijging. De vooruitzichten zijn dat in 2030 het boereninkomen gemiddeld over de EU naar het niveau van 2005 daalt. Het inkomen per arbeidskracht gaat gemiddeld wel omhoog.}

Mooie woorden">Mooie woorden

Von der Leyens openingstoespraak liep over van mooie woorden voor boeren en tuinders. Maar toen een dag later de vooruitzichten bekend werden gemaakt over de boereninkomens, was Von der Leyen verdwenen en met haar ook de optimistische boodschap. Gerekend in euro’s gaat het boereninkomen er nog wel op vooruit, maar gerekend naar koopkracht valt de boer in de komende tien jaar terug naar het niveau van 2005.

Gerekend in euro’s gaat het boereninkomen er nog wel op vooruit, maar gerekend naar koopkracht valt de boer in de komende tien jaar terug naar het niveau van 2005

Productie plantaardige producten gaat stijgen">Productie plantaardige producten gaat stijgen

De productie (in euro‘s) stijgt de komende tien jaar volgens de Agriculture Outlook met 21% voor plantaardige producten en 9 % voor dierlijke producten. Een aantal trends heeft invloed op de ontwikkelingen. Consumenten willen gezonder eten, en de variatie in smaak en voorkeuren wordt breder. Die veranderende vraag noopt de agrarisch ondernemer tot aanpassingen, zegt Haniotis.

Technologische ontwikkelingen">Technologische ontwikkelingen

Belangrijk daarbij is dat de kennis die er is, beschikbaar komt voor de boer en ook dat er nieuwe technologieën worden ontwikkeld. Haniotis zei dat ontwikkelingen op technologisch gebied in de agrarische wetenschap een ‘game changer’ kunnen zijn, een ontwikkeling van doorslaggevend belang. Daarbij moet ook de wetenschap op agrarisch gebied vechten tegen de misverstanden die er in de maatschappij zijn over de stand van de wetenschap.

^{Het areaal landbouwgrond zal in de komende 10 jaar naar schatting zo’n 500.000 hectare slinken in de Europese Unie. Tegelijk komt er meer bos. Het areaal bos en het areaal landbouwgrond wordt bijna even groot: 161,2 miljoen hectare landbouwgrond tegen 161 miljoen miljoen hectare bosgrond. De verwachting is dat er meer grond wordt gebruikt voor grasland en voedergewassen, terwijl het areaal akkerbouwland zal afnemen. Bij de verkleining van het areaal zal de gemiddelde hectareopbrengst stijgen.}

Invloed corona">Invloed corona

De uitbraak van corona heeft dit jaar en het komend jaar ook veel invloed op de land- en tuinbouw. Een positief element is dat de omslag naar digitalisering door de coronauitbraak is versneld, zegt Haniotis. Een ander positief effect zou kunnen zijn dat het vertrouwen in de wetenschap wordt versterkt, nu de wetenschap in samenspraak met de industrie er in is geslaagd in korte termijn een werkend vaccin op de markt te krijgen.

Een positief element is dat de omslag naar digitalisering door de coronauitbraak is versneld

Koopgedrag consument">Koopgedrag consument

De coronacrisis heeft grote impact op het koopgedrag van de Europese consument. Door de overheidsmaatregelen is het geld dat wordt besteed aan eten buitenshuis met 25 tot 40% gedaald, zo meldt Richard Herbert, Global Business Insight Director van het onderzoeksbureau Kantar. Tegelijkertijd slaagt de consument er niet in zijn gedrag te verduurzamen, hoewel hij dat wel zegt te willen. “Er is een kloof tussen de wens om te verduurzamen en het gedrag om dat te doen”, zegt Kantar. Daar ligt volgens hem een taak voor het bedrijfsleven om het de consument gemakkelijker te maken de duurzame keuze te maken.

^{De vleesconsumptie per hoofd van de bevolking in de Europese Unie daalt. Het vooruitzicht is dat de gemiddelde jaarlijkse vleesconsumptie in 2030 ligt op 67,6 kilo, 1,1 kilo lager dan in 2020. De rundvleesproductie blijft afnemen evenals de varkensvleesproductie. De effecten van Afrikaanse Varkenspest in Azië en op de Europese markten zullen langzaam worden weggenomen. De uitvoer naar China zal afnemen. Alleen de pluimveevleesproductie zal toenemen. De Europese consument ziet pluimveevlees als goedkoop, gezond en duurzaam.}

Trend: lokaal en plantaardig product">Trend: lokaal en plantaardig product

Twee trends in consumentengedrag zijn de toenemende wens om producten lokaal te kopen en een verschuiving van de consumptie van dierlijke eiwitten naar plantaardige eiwitten. De vleesconsumptie neemt af, al gaat dat niet hard. Er is wel een verschuiving in de soort vlees die wordt gegeten. Kip wint het van varken en rund.

De trend om meer gezondheidsgerelateerde producten te eten, leidt ook naar meer vraag naar wei-producten. De levensmiddelenindustrie is meer geïnteresseerd in wei en melkpoeders als grondstof. Tegelijk daalt de vraag naar verse melkproducten.

^{De Europese melkproductie stijgt in de komende jaren met gemiddeld 0,6 % per jaar, is het vooruitzicht van de Europese Commissie. De stijgende productie gaat gepaard aan een verlenging van de levensduur van koeien. Ook op andere punten zal de melkveehouderij verduurzamen, onder andere door efficiënt mestgebruik, de vastlegging van koolstof in (blijvend) grasland en een verlaging van de uitstoot van broeikasgassen. Veranderend consumentengedrag zal leiden tot meer vraag naar bijvoorbeeld weidemelk en biologische zuivel.}

Kwaliteit voedsel">Kwaliteit voedsel

Consumenten zijn geïnteresseerd in de kwaliteit van hun voedsel en hoe het is geproduceerd, zei Von der Leyen in haar openingstoespraak. En daarom zal duurzaamheid een belangrijke kern zijn van het nieuwe Gemeenschappelijk landbouwbeleid.