Klimaatbos concurreert met voedselproductie

Netto nul emissie van broeikasgas is een verraderlijke term, zo legt Oxfam Novib bloot. Als alle plannen voor het planten van âklimaatbosâ uitgevoerd worden, blijft er weinig ruimte voor voedselproductie over in de wereld.

Naast vermindering van de uitstoot is vastleggen van CO₂ een populaire methode in de strijd tegen het broeikaseffect. Maar veel nieuwe technieken staan nog in de kinderschoenen. Best bewezen methodes zijn vastlegging in de bodem en in bossen. Bedrijven en landen hebben dan ook grote ambities op dit terrein. Zo groot, dat de wereld letterlijk te klein is om ze allemaal uit te voeren, waarschuwt Oxfam Novib. Om alle voorgenomen nieuwe bossen daadwerkelijk te planten, is zoveel grond nodig dat er voor landbouw en voedselproductie niks meer overblijft.

Vermindering uitstoot

De organisatie pleit er dan ook voor om vooral te blijven mikken op vermindering van de uitstoot van CO₂, in plaats van compensatie. Vaak wordt geschermd met de term ânetto nul uitstootâ. Dat is iets anders dan nul uitstoot. Door het woordje ânettoâ kan er best uitstoot zijn, maar wordt die gecompenseerd door koolstoffixatie elders. De ngo betoogt dat de meeste technische methoden om CO₂ uit de lucht te vangen en vast te leggen nog lang niet operationeel zijn, en een groot gehalte wensdenken hebben. Vastlegging in landbouwgrond is wel een bewezen route, maar die kent veel onzekerheden, zo is lang niet altijd geborgd dat de eenmaal opgeslagen koolstof ook echt in de bodem blijft.

In de Sahel is bewezen dat aanplant van bomen wel goed samen kan gaan met voedselproductie

Best bewezen manier om via biologische processen koolstof vast te leggen is het aanplanten of herplanten van bos. Dit gaat de komende tijd wereldwijd op grote schaal gebeuren. Oxfam heeft wat cijfers op een rij gezet en dan is het schrikken. Om alle uitstoot via bos te compenseren zou 1,6 miljard hectare nodig zijn, dat is net iets meer dan het totale wereldareaal akkerbouwgrond. Dat zou de wereldvoedselzekerheid ernstig in gevaar kunnen brengen en leiden tot fors hogere voedselprijzen en honger.

Weinig biodiversiteit

Daarbij is er grote kans op monoculture productiebossen, waar weinig biodiversiteit in te verwachten is. Dat niet alleen, de plannen voor be- en herbebossing die nu in diverse landen op de tekentafel liggen, houden vaak geen rekening met mensen die nu die grond gebruiken. Dat leidt tot conflicten over landgebruik. Als voorbeeld wordt India genoemd, maar ook de Europese Unie legt beslag op landbouwgrond via het biobrandstofbeleid.

Niet alleen landen, ook grote bedrijven hebben ambities op het gebied van klimaatcompensatie. Alleen al voor vier grote oliemaatschappijen is in 2030 meer dan 20 miljoen hectare nodig en in 2050 maar liefst 50-70 miljoen hectare. Als alle energiebedrijven op deze manier netto-uitstoot nastreven, hebben ze in 2050 500 miljoen hectare nodig, ruwweg een derde van het huidige wereld-akkerbouwareaal.

De productie kan de groei van de vraag naar voedsel de komende jaren goed bijhouden

Het is niet allemaal slecht nieuws wat de klok slaat. In de Sahel is bewezen dat aanplant van bomen wel goed samen kan gaan met voedselproductie. Oxfam pleit daarom niet integraal tegen bosaanplant, maar wil wel dat voedselproductie eerste prioriteit blijft.

Productie houdt vraag bij

Een optimistischer geluid over de wereldvoedselsituatie kwam onlangs van de wereldvoedselorganisatie FAO en de Oeso, organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling. Die becijferden in hun jaarlijkse vooruitblik dat de productie de groei van de vraag naar voedsel de komende jaren goed kan bijhouden. er los van regionale problemen ook op lange termijn geen grote voedseltekorten te verwachten zijn. De productiegroei kan de vraaggroei bijhouden. Weliswaar zal het doel om de honger uit te roeien niet gehaald worden, maar dat komt vooral door regionale conflicten. In deze outlook zijn de plannen voor massale bosaanplant evenwel niet verwerkt.