Terugsluisheffing op vlees?

Een optie die nogal wat plusjes krijgt, is een heffing op vlees, die vervolgens wordt ‘teruggesluisd’ naar de veehouderij. Zulke constructies worden de laatste jaren van verschillende kanten bepleit. Overigens was zo’n voorstel ook al te vinden in het Burgerinitiatief van Milieudefensie uit 2007 met de ongelukkige titel ’Stop fout vlees’.

Meerdere vliegen in een klap

De gedachte is dat met zo’n systeem meerdere vliegen in een klap worden geslagen: reductie van de vleesconsumptie, bevorderen van dierenwelzijn en duurzaamheid, en misschien een verbetering van de inkomens in de veehouderij. Dat klinkt bijna te mooi om waar te zijn.

Een heffing kan inderdaad bijdragen aan het beperken van de (groei van de) vleesconsumptie, al wijzen de meeste studies erop dat het effect niet groot zal zijn. De andere kant van deze medaille is dat iedere reductie van de consumptie nadelig is voor de prijsvorming en dus voor de inkomens van de veehouders.

Uitvoeringsproblemen bij heffing

Voor het bevorderen van duurzaamheid en dierenwelzijn met gerichte betalingen valt veel te zeggen, bijvoorbeeld op basis van een puntensysteem. De vraag is echter of je dat moet financieren met een heffing waar nogal wat uitvoeringsproblemen aan zitten. Want wat doe je met een pizza met een paar schijfjes salami of met een hamburger waar 15% zeewier in zit? Je moet ergens grenzen trekken. En naarmate dierlijke en plantaardige grondstoffen meer worden gemixt, wordt dat lastiger. Zoals bij iedere heffing zal getracht worden deze te ontwijken. Ik moet dus nog zien dat zo’n heffing op termijn een voldoende betrouwbare geldstroom oplevert om veel zoden aan de duurzaamheidsdijk te zetten.

‘Overhevelen’

De term ‘terugsluizen’ is trouwens dubieus. ‘Overhevelen’ lijkt meer op zijn plaats, want de bedoeling is dat de consument betaalt en dat de producent ontvangt. Al moet je er gezien de marktverhoudingen, rekening mee houden dat althans een deel van de heffing via afwenteling feitelijk wordt opgebracht door de producent.

Op zichzelf is een systeem van heffingen met ‘terugsluizing’ interessant, maar er zitten heel wat haken en ogen aan. Dat geldt voor veel duurzaamheidsmaatregelen.