Lonen gaan omhoog, maar ook de kosten

Het CBS meldt dat de verhouding werkzoekenden en vacatures in vijftig jaar niet zo scheef is geweest. Dat betekent dat de lonen gaan stijgen. Voor sommige bedrijven in de voedselketen is dat goed nieuws: hogere lonen betekent meer inkomen en meer aankopen van luxere producten. Maar voor veruit de meeste lijkt het slecht nieuws: de kosten gaan omhoog. Dan is het maar de vraag of zich dat doorvertaalt in hogere opbrengstprijzen, vaak gaat het ten koste van de marge.

Kans op inflatie

Vervolgens is er kans op inflatie die de marge structureler bedreigt. De meeste economen denken dat de prijsstijgingen incidenteel zijn: hoge olieprijzen, hier en daar lage oogsten, inhaalvraag na winkelsluitingen, corona-gerelateerde containerproblemen. Maar een duidelijk hogere inflatie wordt ook niet uitgesloten. En dat betekent dan hogere rente.

Robots, gastarbeiders en verplaatsing productie

Hogere lonen, of zelfs een absoluut gebrek aan personeel, worden op drie manieren bestreden die op lange termijn voor boeren en tuinders niet onverdeeld gunstig zijn: robotisering, gastarbeiders en verplaatsing van productie naar het buitenland. Robotisering kost vaak enige tijd en vraagt om kapitaal (dat door de hogere rente duurder wordt). Gastarbeiders is de makkelijke route: er zijn genoeg mensen die het steeds hetere Middellandse Zeegebied of het politiek kille Oost-Europa wel willen verruilen voor ons land. Zo groeien we dan naar 20 miljoen inwoners en meer behoefte aan grond voor woningbouw, infrastructuur en recreatie. En tot slot is er de weg van het textiel en de appelen: verplaats de productie naar Azië of Polen.

Overspannen arbeidsmarkt zegen voor politici

Voor politici die de stikstof- en klimaatcrisis nog moeten oplossen is de overspannen arbeidsmarkt wel een zegen. Als vrachtwagens weer het bord ‘collega’s gezocht’ achterop hebben, de energietransitie om monteurs vraagt en zelfs hoveniers zoeken naar meer handjes met groene vingers, wordt er niet snel getreurd om verlies van banen in sectoren die minder perspectief hebben. Voor bedrijven die niet op veranderingen zitten te wachten, is dat alles weinig geruststellend. Maar voor ondernemers zijn er ook kansen.