Kritiek op reclame ongezond voedsel voor kinderen

Deze organisaties, waaronder de Nederlandse Consumentenbond, willen dat de Europese Commissie met wetgeving komt die kinderen beschermt tegen reclame voor ongezonde voeding. “Het huidige systeem van zelfregulering door de industrie (EU Pledge, red.) werkt niet”, is de conclusie. Onderzoekers van de consumentenorganisaties en de Europese koepelorganisatie BEUC verzamelden meer dan 80 reclames uit 10 landen. Al deze reclames overtreden volgens de onderzoekers de regels die de levensmiddelenbranche zichzelf heeft opgelegd in de zogenoemde EU Pledge. De EU Pledge is een vrijwillig zelfreguleringsinitiatief van 24 grote levensmiddelenfabrikanten. “De sector is niet tot zelfregulering in staat”, stelt Sandra Molenaar, directeur van de Consumentenbond. “De bedrijven leven hun eigen regels vaak niet eens na. Daar is ook geen enkele noodzaak toe, want sancties zijn er niet. Terwijl de criteria om te bepalen of een product gezond is, al uiterst zwak zijn.”

Influencers promoten ongezonde producten

Reclames voor ongezonde producten zorgen ervoor dat kinderen ongezonder gaan eten, is de overtuiging van de consumentenorganisaties. “In Europa kampt 1 op de 3 kinderen met obesitas of overgewicht. In Nederland ligt dat percentage op 15%. Kinderen krijgen dag in, dag uit reclames voor ongezonde voeding voorgeschoteld via tv, in winkels, op straat en online. Influencers promoten ongezonde producten op YouTube, Instagram en TikTok. Ook zijn er challenges met frisdranken op Instagram en zakjes chips die stiekem in een videogame zijn gestopt. En zijn er aantrekkelijke fastfoodadvertenties op plekken waar veel kinderen komen.”

Kinderen krijgen dag in, dag uit reclame voor ongezonde voeding voorgeschoteld

De Europese Commissie moet ingrijpen, vindt Molenaar. “Het is gewoon onmogelijk voor kinderen om advertenties te negeren waarin voedsel wordt gepromoot dat ze slechts af en toe zouden moeten eten. Dat moet afgelopen zijn.”

Consumentenbond wil totaalverbod

De Consumentenbond wil een totaalverbod op online marketing voor ongezonde producten gericht kinderen. En tv-reclames voor dit soort producten moeten tussen 6 uur en 23 uur taboe zijn. Verder wil de bond dat bedrijven de criteria van de Wereldgezondheidsorganisatie gebruiken om vast te stellen of een product gezond is. In Nederland zouden bedrijven de Schijf van Vijf kunnen gebruiken.

Sinds 2005 hebben we reclames waarbij kinderen worden blootgesteld aan producten met een hoog vet-, suiker- of zoutgehalte al gehalveerd

EU Pledge is het niet volledig eens met de conclusies uit het rapport waarmee de consumentenorganisaties in de aanval gaan. “In tegenstelling tot de bewering van BEUC, werkt het systeem zeer duidelijk”, reageert de organisatie. “De 69 klachten in zeer korte tijd zijn allemaal behandeld. In acht gevallen bleken ze gegrond en hebben de adverteerders corrigerende maatregelen genomen. In andere gevallen zijn wijzigingen aangebracht terwijl dat volgens onze toezeggingen in de EU Pledge niet nodig was.”

Aangescherpte voedingscriteria

Ook houdt BEUC volgens de foodbedrijven geen rekening met de uitgebreide lijst van producten waarmee ze niet richting kinderen mogen adverteren. Onder aangescherpte voedingscriteria vallen sinds juni 2021 onder meer chocolade, zoetwaren, frisdranken, ijs en chips. Het voorgestelde verbod op tv-reclames overdag gaat volgens EU Pledge te ver, omdat dit ook de reclamemogelijkheden voor volwassenen belemmert. “Sinds 2005 hebben we de reclames waarbij kinderen worden blootgesteld aan producten met een hoog vet-, suiker- of zoutgehalte al gehalveerd.” De bewering dat kinderen online worden gebombardeerd met voedselreclame, is volgens de producenten sterk overdreven.