Samenwerking korte keten essentieel voor landbouwsector

Perspectief voor landbouw en natuur, zo noemt het ministerie van LNV haar 2022-begroting, die met Prinsjesdag werd gepresenteerd. Het nieuwe beleid staat onder invloed van (inter)nationale politiek, zoals de implementatie van de Europese Green Deal, de klimaatdoelstellingen van Parijs en de in Nederland ingezette omschakeling naar kringlooplandbouw. Er gaat maar liefst € 2 miljard naar landbouw- en natuurbeleid, waarvan € 175 miljoen is gereserveerd voor het Omschakelprogramma. Dit budget is voor de omschakeling naar toekomstbestendige landbouw, waar geen vaste formule voor bestaat.

De keuzes die nu gemaakt worden, zijn daarom van groot belang voor het daadwerkelijk realiseren van een omslag, want de opgave is wél duidelijk: biodiversiteit herstellen, kringlopen sluiten en dat samenbrengen met gezond agrarisch ondernemerschap. Er gebeurt vanuit de maatschappij al heel veel op het vlak van vernieuwing en herinrichting van de sector, waaronder de talloze korte-keteninitiatieven waar ik mee te maken heb als voorzitter Taskforce Korte Keten (TKK).

Verdienmodellen voor diverse gebieden in nieuw voedselsysteem

In korte ketens wordt door agrarisch ondernemers geëxperimenteerd met nieuwe verdienmodellen. Nieuwe initiatieven die van kwantiteit naar kwaliteit verschuiven, waar de toegevoegde waarde van een specifieke ondernemer tot een meerprijs kan worden gebracht, iets wat op de wereldmarkt bijna onmogelijk is. Dat is precies wat nodig is, want er is geen one-size-fits-all-oplossing. Verschillende gebieden vragen om verschillende oplossingen en soms weten we ook nog niet wat de oplossing is waarmee we een betere prijs voor landbouwproducten betalen en de nadruk leggen op toegevoegde waarde.

Wat ons betreft vormen korte ketens daarom de start van de vernieuwing van het Nederlandse voedselsysteem. Wij roepen de overheid nadrukkelijk op om het voortouw te nemen in het opzetten van korte ketens in Nederland, want overal in het land stuiten gemotiveerde boeren op de complexiteit van de regelgeving. Het veranderen van je bedrijf van produceren voor de wereldmarkt naar een bedrijf dat meer in balans is met de natuur en produceert voor steden in de buurt, is een weg van de lange adem.

Consistent beleid ter ondersteuning korte ketens

Dat vraagt om regionale en landelijke overheden die dit met consistent langetermijnbeleid ondersteunen, net zoals de afgelopen vijftig jaar het produceren voor de wereldmarkt is ondersteund. Er moet zo snel mogelijk iets gebeuren en korte ketens zijn een serieus onderdeel van de oplossing.

Het afgelopen jaar heeft TKK daarom met alle provincies en het ministerie van LNV intensief samengewerkt om een gezamenlijke aanpak te realiseren. Als resultaat hiervan heeft TKK een advies uitgebracht onder de noemer ‘Nationale Samenwerking Korte Keten’. Ook is een persoonlijke brief aan de Tweede Kamerleden verstuurd, waarin de hoofdlijnen van het advies zijn beschreven. Alleen met goede samenwerking en coördinatie kunnen we de korte verbindingen tussen boer en consument realiseren, dit is hét moment.