Duurzame aankoop stimuleren is niet genoeg

De consument is anno 2021 niet bepaald bereid om extra te betalen voor meer duurzame producten, en dat belemmert de omschakeling naar duurzame landbouw. Tegelijk is het voor de primaire producent ook niet altijd aantrekkelijk om over te stappen naar bijvoorbeeld biologische productie. Dit is zeker het geval voor de markt van tafelaardappelen, uien en zuivel. Biologische spruitentelers kunnen meer winst maken dan hun gangbare collega‘s, ziet de ACM. Voor peren en tomaten kan dit ook gelden, maar harde cijfers heeft de autoriteit daar niet van. Vorig jaar werd in hetzelfde onderzoek ook deze conclusie al getrokken.

Buitenlandse consumenten

Omdat de Nederlandse landbouw grotendeels afhankelijk is van export, zouden buitenlandse consumenten ook bereid moeten zijn meer te betalen. Dan kan de Nederlandse landbouw gaan omschakelen naar duurzame productie. In Europa zouden duurzaamheidskeurmerken meer moeten samenwerken zodat meer mensen in andere landen bereid zijn te betalen voor duurzaam geproduceerd eten.

Het is aan een volgend kabinet acties om de verduurzaming een zetje te geven

Subsidies voor boeren die duurzaam produceren en een btw-verlaging op duurzame producten voor consumenten zouden kunnen helpen, denkt de ACM. De ACM denkt dat er ook productiebeperkende maatregelen nodig zijn. In de aanbiedingsbrief naar het ministerie van Landbouw, als opdrachtgever van het onderzoek, suggereert de autoriteit dat boerenbedrijven uitgekocht kunnen worden of zelfs in een uiterst geval onteigend zou moeten worden. Minder ingrijpende maatregelen die ACM voorstelt, zijn productieafspraken binnen de keten, of een verscherping van de minimumeisen op landelijk niveau.

Verdienvermogen

Demissionair minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Carola Schouten ziet dat het reduceren van de gangbare productie bij kan dragen aan de verduurzaming van de productie, maar ook kan leiden tot verslechtering van het verdienvermogen van boeren. Dat schrijft ze naar aanleiding van het rapport in een brief aan de Tweede Kamer. Van Schouten is op dit gebied geen actie meer te verwachten, het is aan een volgend kabinet acties om de verduurzaming een zetje te geven. Wel liet ze eind vorige maand doorschemeren dat een heffing op minder duurzame producten in supermarkten een optie is. Met de heffing moet een boerenfonds worden gevuld om boeren te compenseren voor de extra inspanningen die ze moeten verrichten om duurzame producten te maken.