Innovatie in biologische landbouw stokt

Er wordt al tien jaar nauwelijks wetenschappelijk onderzoek verricht, dat toepasbaar is in de sector. Daarbij komt dat de uitwisseling van kennis en ervaring in de praktijk achterblijft. Dat is een van de constateringen van het Louis Bolk Instituut, dat naar aanleiding van een motie in de Tweede Kamer een sterkte-zwakte-analyse van de biologische sector maakte.

Afhankelijk van investeringen

De beperkte omvang van de biologische sector maakt het lastig onderzoek te laten uitvoeren. De biologische land- en tuinbouw is vooral afhankelijk van de investeringen die door de overheid worden ondersteund. Daar komt bij dat in het agrarisch onderwijs de kennisoverdracht over de biologische landbouw beperkt is en vooral is toegespitst op studenten die zich in de biologische landbouw willen specialiseren.

Geen opvolger voor een derde biobedrijven

Net als in de gangbare landbouw is ook in de biologische sectoren de generatiewisseling een probleem. Een derde van de biologische landbouwbedrijven heeft geen opvolger.

Het onderzoek beveelt aan om de biologische land- en tuinbouw in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid een voorkeurspositie te geven.

Per definitie groen

Landbouwminister Carola Schouten wil daar een eind in meegaan, bijvoorbeeld door de biologische landbouw op grond van het verleende certificaat te kwalificeren als ‘green by definition’, per definitie groen. Dat betekent dat biologische bedrijven maximaal kunnen profiteren van de ecoregelingen in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid.

De minister wil de biologische land- en tuinbouw op verschillende manieren een plek geven in de Europese agrarische kennis- en innovatiesystemen (AKIS), die gericht zijn op kennisverspreiding en samenwerking voor de verdere ontwikkeling van de biologische landbouw. De minister noemt verschillende mogelijkheden: meerjarig ketenmanagement, samenwerking tussen schakels in de voedselketen en samenwerking tussen biologische en gangbare ketens.

Duurzaam en dierenwelzijn

De biologische landbouw heeft dierenwelzijn en duurzaamheid als sterk punt, zegt het Louis Bolk Instituut, Vergeleken met de gangbare landbouw is de milieudruk per hectare van de biologische landbouw gering. Dat heeft onder andere te maken met het feit dat in de biologische landbouw geen kunstmest of chemische gewasbescherming wordt gebruikt.

Ander aspect is de vruchtbare bodem en de aandacht voor het beheer van het landschap. Aan de andere kant zijn biologische producten duurder en daardoor voor de consument minder aantrekkelijk.

Stijgende vraag

Toch stijgt de vraag naar biologische producten. De consument lijkt gevoelig voor een aantal sterke kanten van de biologische productie: de geringe belasting van het milieu, de bijdrage aan de klimaatdoelstellingen en de biodiversiteit. Volgens de onderzoekers liggen er kansen voor de biologische land- en tuinbouw in en om natuurgebieden.

Ondersteuning met subsidies is niet altijd de oplossing. Daardoor kan er een onevenwichtige situatie tussen vraag en aanbod ontstaan. “Een stabiel en koersvast overheidsbeleid is nodig, met ondersteuning gericht op meerjarendoelen om de bedreigingen voor de sector te ondervangen en de groei te stimuleren.” Een van de bedreigingen is dat buitenlandse afnemers meer aandacht hebben voor het ‘eigen regionale product’, iets wat voor de Nederlandse consument nauwelijks speelt.

Robotisering

De robotisering en mechanisering gaat in de biologische landbouw niet snel genoeg. Er is winst te boeken door bepaalde werkzaamheden die nu nog met de hand worden gedaan, te automatiseren, aldus de onderzoekers, die het voorbeeld aanhalen van ondergeploegde biologische uien, die niet werden geoogst vanwege gebrek aan menskracht.

Lees ook: EU importeert minder biologische producten