De sprinkhanen krijgen vocht binnen via het natte gras dat ze eten. Bij JOYbugs worden de dieren vier keer per dag gevoerd. Dit maakt het houden van sprinkhanen vrij intensief. Foto: Eefje Ruijs
In dit artikel
De Europese Commissie keurde onlangs de sprinkhaan goed als humaan voedsel. Het bedrijf JOYbugs in Nieuw-Lekkerland kweekt sprinkhanen voor humane consumptie. Een interessant product in een interessante markt met kansen.
Met 100.000 sprinkhanen is JOYbugs een van de grotere sprinkhanenkwekerijen in Nederland. Het doel? Het kweken van sub-adult sprinkhanen van goede kwaliteit – geschikt voor humane consumptie. De sprinkhanen die oprichters Peter Stam en Eysbrand Rozendaal momenteel kweken worden geleverd aan De Krekerij, een bedrijf dat de insecten verwerkt in producten als burgers en bitterballen. Hoewel De Krekerij hier al een tijdje mee bezig is, werden sprinkhanen onlangs officieel door de Europese Commissie goedgekeurd voor consumptie.
Insecten zijn een relatief nieuwe eiwitbron, waar veel kansen liggen. Insecten vallen onder de Novel Food-regeling. Dat betekent dat er in principe eerst Europese goedkeuring is voor het op de markt brengen van insecten. Voor sommige insectensoorten en in sommige landen, waaronder Nederland, geldt een overgangsregeling, waardoor vermarkten toegestaan was. Meerdere insectensoorten hebben van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (Efsa) een positieve beoordeling voor consumptie gekregen. Onlangs werd, na de meelworm, ook de sprinkhaan door de Europese Commissie goedgekeurd als humaan voedsel.
Sprinkhanen vermenigvuldigen zichzelf snel en het zijn koudbloedige dieren, dus de voedselconversie is heel efficiënt
Volgens Sander Peltenburg van De Krekerij is het een goede ontwikkeling dat nu ook de sprinkhaan goedkeuring heeft gekregen. Europese goedkeuring biedt meer kansen voor de sector. Wat het echter precies betekent voor De Krekerij en JOYbugs, is volgens Peltenburg nog niet helemaal duidelijk, omdat het dossier dat beoordeeld is (nog) niet openbaar is. “Feit is nou eenmaal dat we op zoek moeten naar alternatieve eiwitbronnen”, aldus Peltenburg. “En daar zijn krekels en sprinkhanen geschikt voor. De dieren vermenigvuldigen zichzelf snel en het zijn koudbloedige dieren, dus de voedselconversie is heel efficiënt. Daarnaast is 95% van een insect verteerbaar, in tegenstelling tot 60% van een rund of varken én zijn insecten veel beter in het gebruiken van reststromen”, zo legt hij uit.
Peter Stam legt uit wat de sprinkhaan tot zo’n interessant dier maakt om mee te werken. “De voedingswaarde van het dier is te vergelijken met die van gewoon vlees. Toch is de productie zowel duurzaam als economisch veel interessanter.”
In onderstaande video licht Peter Stam het productieproces van een sub-adult sprinkhaan toe.
Stam groeide op in een gezin van negen. Zijn ouders hebben een melkveebedrijf, en als enige van alle kinderen had hij interesse in boeren. Zeven jaar lang woonde hij in Ethiopië, waar hij een succesvolle melkveehouderij opzette. Toch begon het te kriebelen om in Nederland iets ‘vernieuwends’ op te zetten. Samen met twee vrienden verdiepte hij zich in de kweek van sprinkhanen en niet veel later zetten ze in een grote witte container op het erf van zijn ouders de eerste productie in gang.
Stam vertelt dat het jaren geduurd heeft voor ze het kweken van sprinkhanen bij JOYbugs goed onder de knie hadden. “We krijgen hierin ook begeleiding van een ervaren kweker. We produceren nu ruim 5 kilogram per dag.” Vanuit De Krekerij biedt Peltenburg ook consultancy. Hij gaat langs bij kwekers en kijkt mee met het productieproces. “Bij het kweken van sprinkhanen voor humane consumptie staat de voedselveiligheid op één”, licht hij toe.
Goede kwaliteit
Volgens Peltenburg is de sprinkhaan van JOYbugs van goede kwaliteit. “Hij is al goed op smaak, geeft een mooie baklucht en er zijn geen bindmiddelen of andere toevoeging nodig. Dit maakt het een interessant product.” Waar Peltenburg en Stam het over eens zijn is dat de sprinkhaan als verwerkt product aan de man gebracht moet worden en niet als hele sprinkhaan. “De westerse consument wil smaakvolle, hoogwaardige eiwitproducten, voor een goede prijs.” Bij chef-koks en restaurants is er volgens Peltenburg nog terughoudendheid voor hele insecten.
Chitine
Insecten bevatten de stof chitine. Het Voedingscentrum noemt deze stof ‘een beetje giftig’. Chitine is een polysacharide die voorkomt in onder andere insecten, maar ook in schaaldieren zoals kreeften en garnalen. Mensen kunnen er allergisch voor zijn. Peltenburg krijgt hier van klanten vaker vragen over. “Ik leg dan gewoon uit dat wij de schillen van de insecten verwijderen. Daarnaast zou men dertig van onze burgers moeten eten wanneer wij de schillen niet zouden verwijderen, wil je aan de hoeveelheid chitine komen die mogelijk schadelijk zou zijn.” Volgens het Voedingscentrum zijn de gevolgen van een hogere inname niet onderzocht.
“Wat momenteel wel onderzocht wordt, is het gebruik van de schillen van de sprinkhaan,” vertelt Stam. Gedurende de levenscyclus vervelt het dier namelijk wel zeven keer. De chitine die in grote hoeveelheid nog als giftig wordt bestempeld, is namelijk goed te isoleren. Chitine kan na omzetting tot chitosan en vervolgens glucosamine namelijk gebruikt worden als voedingssupplement. Maar Wageningen Food & Biobased Research onderzoekt ook geheel nieuwe eigenschappen van deze materialen. Zo zijn chitine en chitosan interessante uitgangsmaterialen voor veel verschillende markten en toepassingen zoals cosmetica, farmaceutica, (bio)medische toepassingen, verpakkingen en waterzuivering, zo blijkt uit onderzoek van Wageningen University.
Auteurs: Eefje Ruijs en Julia Vriend
