Grenzen aan de groei van korte ketens

Korte ketens zijn een middel om de fysieke en vooral ook mentale afstand tussen producent en consument te verkleinen. Het direct verkopen aan de consument of retailer kan gunstig zijn als de versheid van het product een grote rol speelt. Daarnaast kunnen ondernemers die rechtstreeks aan consumenten verkopen zelf de prijs bepalen en het levert hen extra marktinformatie op.

Groei huisverkoop

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is de huisverkoop toegenomen tot ruim 7.000 agrarische bedrijven. Huisverkoop is mogelijk via een boerderijwinkel, internet of een lokale supermarkt. Andere vormen, zoals een melktap of eierautomaat, komen ook voor. Tussen de sectoren zijn grote verschillen zichtbaar. Plantaardige producten lenen zich gemakkelijker voor huisverkoop dan vlees. Vooral fruitproducten zijn belangrijk; afhankelijk van de regio gaat het dan met name om appels en/of kersen. Ook aardbeien, bonen, bosbessen, champignons en asperges worden vaak via korte ketens afgezet. De volumes variëren echter sterk en zijn voor een aantal van deze producten afhankelijk van het seizoen.

Groei kent grenzen

Op de helft van de agrarische bedrijven met nevenactiviteiten in de vorm van huisverkoop is de opbrengst uit verbreding minder dan 10% van de totale omzet. De verdere groei van korte ketens is aan meerdere grenzen gebonden. Kijk ik op de website Fietsen voor m’n eten in de regio Altena, dan valt op dat Altena meer dan 40 streekwinkels en kraampjes langs de weg heeft met producten van eigen bodem. Het wordt wel heel druk in de straat met al die korte ketens.

De omvang van het lokale assortiment is gebonden aan wat de landelijke supermarktformule toestaat

De consumenten die de moeite nemen om zo hun eten te kopen, behoren tot de relatief kleine groep bewuste consumenten. Die zal niet zo snel in omvang toenemen. Ook de afzet aan lokale supermarkten is begrensd. De omvang van het lokale assortiment is gebonden aan wat de landelijke supermarktformule toestaat. De speelruimte van de winkelier om een eigen lokaal assortiment te voeren – de zogenoemde deconcentratie – varieert van 5% tot in een enkel geval 20%. Kortom, voor veel agrarische bedrijven zal de afzet via korte ketens een nevenactiviteit blijven. De waarde van korte ketens ligt dan vooral in het versterken van de verbinding met consumenten in de regio.