De Franse strijd tegen ban nitriet in vleeswaren

De sterke charcuterie-industrie verzet zich tegen het idee om nitriet uit vleeswaren te weren. “Het wetsvoorstel veroordeelt de meeste traditionele vleeswarenspecialiteiten waar de hele wereld jaloers op is, inclusief onze beroemde droge worst”, zegt Fict, de lobby-organisatie van fabrikanten van charcuterie en traiteurs. Vleeswaren en worst vormen in Frankrijk een belangrijke sector met een productie van 1,2 miljoen ton, 450 verschillende specialiteiten, een omzet van € 6,6 miljard en 37.000 arbeidsplaatsen. Franse gezinnen besteden gemiddeld ruim € 300 per jaar aan hun producten en eten er daarmee 30 kilo van. Van de omzet wordt 5% geëxporteerd, met buurlanden België, Spanje en het Verenigd Koninkrijk als grootste klanten.

Herta en Fleury-Michon

De markt wordt gedomineerd door een aantal grote fabrikanten die vaak onder eigen merk werken. Grootste is Herta, dat tot twee jaar geleden eigendom was van Nestlé maar nu grotendeels in handen is van het Spaanse Casa Tarradellas. Herta draait een omzet van € 800 miljoen waarvan 80% op de Franse thuismarkt waar het een aandeel van 13,5% heeft. Tweede speler is Fleury-Michon, een beursgenoteerd bedrijf met een omzet van € 745 miljoen uit charcuterie, kant-en-klaarmaaltijden en andere vleesproducten. In Nederland is Fleury-Michon sinds enkele jaren eigenaar van de Lelystadse cateraar voor de luchtvaart Marfo.

Veel ambachtelijke fabrikanten

Naast die grote spelers telt Frankrijk ook vele duizenden ambachtelijke fabrikanten van worst en vleeswaren. Die verkopen hun producten soms in supermarkten, maar vooral in speciaalzaken en op de traditionele weekmarkten, aldus de informatieve website artisans-gourmands.fr. Die spelers, vooral de grote, zetten onder druk van de publieke opinie al tijden in op nitriet-vrije producten. Bij Herta zijn die inmiddels goed voor € 270 miljoen van de omzet, maar in het grootste deel zit dat gewraakte ingrediënt nog altijd wel. Nitraten houden de oxydatie van het verwerkte vlees tegen en verlengen de houdbaarheid van het product. In sommige gevallen versterkt het de kleur van de worst of vleeswaren.

Nitrietadditieven

De additieven zijn al tijden controversieel, omdat ze mogelijk kanker kunnen veroorzaken. Dat is dan ook de reden voor het Franse parlement om in een initiatiefvoorstel een verbod op die toevoegingen te verlangen. Dat hoeft niet in één stap, maar moet wel ‘voortschrijdend’ gebeuren. Het voorstel is recent wel verwaterd nu eerst wordt gewacht op een rapport van de invloedrijke dienst voor de voedselveiligheid Anses over de risico’s die verbonden zijn met het consumeren van nitrietadditieven voor de volksgezondheid. “Wij begrijpen niet waarom we zo veel tijd gaan verspillen. Dit zijn voorkombare kankers en alle elementen liggen al op tafel”, zegt Foodwatch daarover. Fict, Les Entreprises Françaises de Charcuterie Traiteur met 300 leden, ‘verwelkomt het wijze besluit om eerst het rapport van Anses af te wachten’. De organisatie stelt daarbij juist ‘dat de wet een bedreiging vormt voor de Franse charcuteriefabrikanten en voor de gezondheid van de consumenten, omdat nitrieten beschermen tegen bewezen microbiologische gevaren.

Onze bedrijven hebben de maximale hoeveelheid nitrieten al vrijwillig teruggedrongen tot 40% van het in de EU toegestane maximum

“De door de niet-deskundige indieners van het voorstel veronderstelde risico’s worden niet gedeeld door de enorme meerderheid van de competente wetenschappelijke wereld op wereld-, Europees en nationaal niveau, die onderschrijft dat vleeswaren die nitriet bevatten, mits gebruikt binnen de aanbevolen hoeveelheden, veilig zijn voor de gezondheid. Fict en zijn 300 Franse bedrijven blijven nauwgezet de officiële wetenschappelijke adviezen en regels volgen. Wij blijven tegelijk doorgaan op de al enkele jaren ingeslagen weg om steeds meer te beantwoorden aan de verwachtingen voor natuurlijkheid bij de consumenten. Onze bedrijven hebben de maximale hoeveelheid nitrieten al vrijwillig teruggedrongen tot 40% van het in de EU toegestane maximum, waarmee Frankrijk behoort tot de landen die het gebruik van nitrieten in vleeswaren het meest heeft gereduceerd”, verklaart Fict.