Duitse initiatieven voor eerlijke melkprijs schieten tekort

In Duitsland zijn door de zuivelindustrie en de supermarkten diverse initiatieven genomen om de consument de gelegenheid te bieden voor melk een voor de boer ‘fair’ prijs te bieden. Daarbij gaat het om een prijs waarmee de leverancier van de grondstof qua dekking van de kosten uit de voeten kan. Daartoe blijken veel consumenten inderdaad bereid, maar in hoeverre de initiatieven ook tot het halen van het doel hebben geleid, blijft behoorlijk onduidelijk. Dit constateert consumentenbelangenorganisatie Verbraucherzentrale van de deelstaat Noordrijn-Westfalen (NRW) die de bedoelde initiatieven nader heeft bekeken.

Wat is de kostprijs van melk?

Vooraf: iedere Duitse deelstaat heeft een eigen Verbraucherzentrale, die overwegend door de overheid wordt gefinancierd maar onafhankelijk operereert. Deze organisaties zijn derhalve semi-overheidsorganen en zo bekeken maar gedeeltelijk vergelijkbaar met bijvoorbeeld de Nederlandse Consumentenbond.

De onduidelijkheid heeft uiteraard alles te maken met de vraag wat de kostprijs is van melk. Van die kostprijs kan alleen een indicatie worden gegeven, want melkveehouders zijn hoe dan ook zelfstandige ondernemers met uiteenlopende productieomstandigen.

Die Faire Milch

De exponent van de eerlijk betaalde melk is ‘die Faire Milch’ van melkveehoudersbond BDM. Deze bond werkt daarbij in feite als een gewone melkcoöperatie die de winst via een nabetaling uitkeert aan de grondstofleveranciers. Niettemin garandeert Faire Milch een basisprijs van € 0,45 per liter. De honorering van de leveranciers is evenwel niet helemaal traceerbaar, meldt de Verbracherzentrale NRW.

Du bist hier der Chef

Aanzienlijk onconventioneler is het initiatief ‘Du bist hier der Chef’. Bij dit initiatief bepaalt de consument helemaal zelf wat een fair prijs is, zij het niet individueel bij de productkeus in de supermarkt maar door middel van stemming in verenigingsverband. Aan die stemming namen volgens de Verbraucherzentrale ruim 9.000 consumenten deel en dat resulteerde (stand februari ‘22) in een op de emballage afgedrukte prijs van € 1,45 per literpak: flink hoger dan het gangbare prijsniveau bij discounters als Aldi en Lidl. Het aantal leden van ‘Du bist hier der Chef’ beperkt zich overigens tot 1.000.

Prijsopslag bij Netto Marken Discount

Nog een ander initiatief om de melkveehouder met behulp van de consument aan een betere prijs te helpen is ‘Ein Herz für Erzeuger’, opgezet door de supermarktketen Netto Marken Discount. Netto Marken Discount werkt met een prijsopslag van € 0,10 cent, waarbij – aldus de Verbraucherzentrale – ‘wordt gesuggereerd’ dat dit bedrag onverkort ten goede komt aan de boer. Dit is echter niet waar want de boeren krijgen slechts € 0,01 en dan nog alleen als het aandeel van de melk met het merk ‘Ein Herz für Erzeuger’ in de totale melkomzet van Netto Marken Discount minstens de 10% haalt.