Zorg over voedselsituatie in 2023

Dat bleek woensdag 20 april tijdens een debat tussen de landbouwcommissie van het Europees Parlement en topambtenaar Michael Scannell van de Europese Commissie.

Hoge kunstmestprijzen

Scannell ziet wel effecten op de prijzen voor onder ander kunstmest door de oorlog in Oekraïne, maar volgens de analyses van de Europese Commissie zal de voedselvoorziening niet in gevaar komen. Hoe de situatie zich in de komende jaren ontwikkelt is ongewis, aldus Scannell. Hij geeft aan dat er veel onzekerheden zijn onder andere over de prijzen van kunstmeststoffen in de komende periode. Het kan zijn dat boeren bezuinigen op de aankoop van meststoffen, waardoor de productie volgend jaar ook minder zal zijn. De hoge kostprijzen voor onder andere kunstmest worden voor een deel gecompenseerd door hoge opbrengstprijzen voor granen, stelt Scannell. Tegelijk is er wel sprake van grote onzekerheid, doordat voor het eerst in tien jaar sprake is van een toenemende hoge inflatie en onzekerheid over de ontwikkeling van de prijzen. Dat maakt het investeringsklimaat onzeker.

Effect energieprijzen en handelsbeperkingen

Als het gaat om de kunstmestprijzen, moet niet alles op één hoop worden gegooid, zegt Scannell. De hogere stikstofprijzen hebben te maken met hogere energieprijzen, de prijzen voor kalium en fosfaat hebben te maken met handelsbeperkingen op de invoer van meststoffen uit Rusland en Wit-Rusland. Herbert Dorfmann, Italiaans christendemocratisch volksvertegenwoordiger, suggereerde in het Europees parlement dat er in de kunstmestindustrie ook andere factoren een rol spelen. Hij ziet dat aandelenkoersen van grote kunstmestproducenten zoals K+S en OCI omhoog schieten.  “Hier zijn mensen hun zakken aan het vullen ten koste van de boeren. Er lijkt sprake van een oligopolie.”

Problemen boereninkomens

De Nederlandse Europarlementariër Bert-Jan Ruissen (SGP) ziet dat de oorlog in Oekraïne leidt tot grote problemen bij de boereninkomens en zorgt voor een groot risico voor de voedselproductie in de EU. VVD’er Huitema voegt daaraan toe dat de situatie in het Midden-Oosten en Afrika zorgelijk is als gevolg van de stokkende uitvoer van tarwe uit Rusland en Oekraïne. Huitema bepleit om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen uit Rusland te beperken, door maximaal in te zetten op biogas uit mest. Ook CDA’er Annie Schreijer-Pierik bepleit de toepassing van biogas als alternatieve bron van energie. Net als Ruissen en Huitema, bepleit Schreijer-Pierik de inzet van kunstmestvervangers uit dierlijke mest. Scannell zegt dat de Europese Commissie wel nadenkt over de inzet van kunstmestvervangers, maar zet daarbij meteen de kanttekening dat de Nitraatrichtlijn wel moet worden nageleefd.