Leg speculatie in voedsel aan banden

De wereld heeft te maken met de derde voedselcrisis in vijftien jaar. In 2007-’08 en 2010-’11 hadden veel mensen te weinig te eten, omdat ze het niet konden betalen. Nu is opnieuw een voedselcrisis aan het ontstaan, in ieder geval voor arme mensen. Een internationaal panel van deskundigen op het gebied van duurzame voedselsystemen (IPES-Food) noemt een aantal oorzaken. Eén van de oorzaken is speculatie. Het panel heeft daar een vernietigend oordeel over. “Roofzuchtige financiers die met voedsel speculeren, is een recept voor een ramp.”

Nadat Rusland Oekraïne binnenviel, stortten de speculanten zich op de termijnmarkten voor voedingsgrondstoffen

De kritiek is niet nieuw. In de jaren na 2007-‘08 verschenen talrijke rapporten met als aanbeveling om speculatie in voedsel(grondstoffen) aan banden te leggen. Daar is weinig mee gebeurd. En dat heeft de wereld geweten, vooral het arme deel van de mensheid. Nadat Rusland op 24 februari Oekraïne binnenviel, stortten de speculanten zich op de termijnmarkten voor voedingsgrondstoffen. Vooral tarwe, mais, koolzaad en zonnebloemzaad werden hun doelwit, omdat Oekraïne en Rusland in die grondstoffen een belangrijke rol spelen in de wereldhandel.

Termijnmarkt in Chicago

De termijnmarkt in Chicago (CBOT) is verreweg het grootste handelsplatform ter wereld voor granen. Daar werd in januari per handelsdag gemiddeld 18.074 tarwecontracten voor mei 2022 verhandeld. Dus vóór de oorlog in Oekraïne. In maart was dat gemiddeld 44.037 contracten per dag. Dat is een stijging van 144%. Na 24 februari werden in 6 handelsdagen ruim 1,4 miljoen tarwecontracten verhandeld in Chicago, dat komt overeen met ruim 194 miljoen ton tarwe. Dat is vier keer (!) de totale Amerikaanse tarweproductie die in zes dagen van eigenaar verwisselde. Dat jaagt de prijs omhoog. De gemiddelde prijs voor het mei-2022 tarwecontract lag in januari op $ 7,76 dollar per bushel. Dat steeg naar gemiddeld $ 11,08 in maart. Dat is een stijging van 43%.

De armste bevolkingsgroepen in lage-inkomenslanden besteden meer dan 60% van hun inkomen aan voedsel

IPES-Food schetste onlangs in een rapport de gevolgen hiervan. De prijs van brood is verdubbeld in Soedan en met 70% gestegen in Libanon. Kenia en Egypte maken 33% meer kosten om tarwe te importeren. De armste bevolkingsgroepen in lage-inkomenslanden besteden meer dan 60% van hun inkomen aan voedsel. Daardoor kunnen zelfs kleine prijsstijgingen verwoestende gevolgen hebben. Termijnmarkten zijn bedoeld om prijsrisico’s af te dekken. Niet om snel geld te verdienen over de rug van mensen. Daarom moeten overheden nu een keer handelen. Speculatie moet aan banden worden gelegd.