Gazprom stopt met leveren, GasTerra voorziet geen problemen

De gashandelaar, die in handen is van onder meer Shell, Esso Nederland en de Nederlandse Staat, weigerde zijn rekeningen in roebels te voldoen. GasTerra voorziet geen problemen, omdat de handelaar al elders gas heeft ingekocht.

Rusland kondigde eind maart aan dat betalingen voor gas voortaan in roebels moeten worden voldaan. Dat deed het land als antwoord op de westerse sancties die werden ingesteld nadat Rusland eind februari buurland Oekraïne aanviel. Nederland is niet het eerste land dat geen gas meer geleverd krijgt. Eerder werden ook Polen, Bulgarije en Finland om dezelfde reden afgesloten.

GasTerra had een contract met Gazprom voor de levering van 2 miljard kubieke meter gas tot en met eind september. Daarna zou het contract aflopen. De gasprijs op de toonaangevende Amsterdamse beurs schoot na de bekendmaking van GasTerra omhoog, maar dat was van korte duur.

Peter van den Berg is directeur van AgroEnergy, energiecollectief voor de tuinbouw. Hij was met Glastuinbouw Nederland en banken betrokken bij crisisoverleg met het ministerie. Van den Berg zag na de melding van de leveringsstop een beperkte prijsstijging op de gasmarkt van enkele centen. “Voor levering in juni is dat het meest duidelijk. De prijs liep op van iets meer dan € 0,86 vanmorgen naar € 0,89, maar is nu daar weer tussenin gekomen. Niet iets om direct benauwd van te worden.” Glastuinbouw Nederland kon nog niet reageren maandag 30 mei.

Wat gebeurt met levering aan EU?

Dat GasTerra gas elders vandaan kan halen, bevestig Van den Berg. “Gazprom levert dit contract niet meer. De grote vraag is wat gebeurt met de fysieke gasflow uit Rusland naar de EU. Gaat dat naar beneden of niet? Als die volumes niet naar beneden gaan, leveren ze aan iemand anders en zou je elders kunnen kopen.” Het volume komt overeen met 12 tot 15 boten met vloeibaar gas (LNG).

Het volume van 2 miljard kuub dat Rusland niet meer levert tot oktober komt neer op 17 miljoen kuub per dag. Dat is circa 10% van het volume dat Rusland dagelijks naar Europa uitvoert via de Nord Stream-leiding, rekent hij voor. “Dat is op zich niet veel. Het lijkt mee te vallen. De markt reageert altijd heel snel op dit soort berichten, maar lijkt nu ook te zoeken naar wat dit betekent.”

Wat is volgende stap?

Nederland was voortvarend bezig gasvoorraden aan te vullen. Of dat in hetzelfde tempo kan doorgaan is de vraag. Dat Rusland Nederland, na Finland, als eerste West-Europees land treft met deze leveringsstop, roept wel vragen op. Bijvoorbeeld of meer van dit soort stappen volgen tegen andere afnemers? Dan zou de Europese gastoevoer mogelijk echt verlaagd worden en is een groter effect op de marktprijzen mogelijk, denkt Van den Berg.

Politiek steekspel

„Het is een politiek steekspel van Rusland om de EU op de knieën te krijgen zonder dat de gasvoorziening werkelijk in gevaar komt”, denkt John Kruijt, partner in energieadviesbureau Enova. Volgens hem komt er op dit moment genoeg LNG binnen en is men in hoog tempo de gasopslagen aan het vullen. Kruijt: „Zou dit in de winter gebeuren, dan zou de overheid bepaalde afnemers moeten afsluiten. Dan kunnen er sectoren blijvend omvallen. Het is ook in het belang van Rusland dat dat niet gebeurt, want Gazprom heeft niet zo maar een leiding gelegd naar andere landen. Het gaat dus om speldenprikken op een moment dat we niet echt Russisch gas nodig hebben. Bovendien hebben we in Nederland nog altijd ons eigen gas.”

Dit artikel kwam mede tot stand met Joef Sleegers van Vakblad voor de Bloemisterij en Jeroen Verheul van Groenten&Fruit.