Hele keten aan zet bij Green Deal Eiwitrijke Gewassen

Er werd tijdens de bijeenkomst op de Floriade, waar de ondertekening plaatsvond, gesproken van ‘een memorabele dag’ en van ‘nu al een succes’. De deal moet het areaal vlinderbloemige gewassen bedoeld voor humane consumptie vergroten, evenals de verwerking en consumptie ervan. Eén van de benodigde succesfactoren hiervoor: ketensamenwerking, zo klonk het.

Samenwerkingen

Die samenwerkingen zijn al ontstaan. Bijvoorbeeld tussen ME-AT (de vleesvervangerstak van Vion), Agrifirm, ZLTO en Herba Ingredients voor vleesvervangers op basis van Nederlandse veldbonen. Die producten liggen bij Albert Heijn in de schappen. Die supermarkt heeft, net als andere reguliere supermarkten, de deal overigens niet ondertekend.

Zaak is nu om de verbintenis van de bedrijven aan de deal om te zetten in daden, zo benadrukte minister Henk Staghouwer. De minister zegde zelf toe om belemmeringen in wet- en regelgeving weg te nemen en zich in te zetten om stikstofbindende gewassen op te nemen als eco-activiteit in de ecoregelingen van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Zo kunnen deze teelten via het nieuwe puntensysteem financieel gewaardeerd worden. Ook wil hij onderzoeken of in de bedrijfsrestaurants van de overheid plantaardige eiwitten uit Nederland aangeboden kunnen worden.

Bean Deal geen meetbaar doel

In tegenstelling tot de Green Deal Soja in Nederland die in 2018 werd gesloten, heeft de nieuwe Bean Deal geen concreet, meetbaar doel. Ja, de teelt en verwerking moeten opgeschaald worden, maar hoeveel precies is niet vastgelegd. In de Green Deal Soja in Nederland was afgesproken dat het areaal soja naar minimaal 10.000 hectare moest. Dat bleek verre van haalbaar. Het areaal daalde alleen maar sinds 2018.

Deze voorloper op de nieuwe deal ‘leverde inzichten die zijn benut bij de vormgeving en het opstellen van de Green Deal Eiwitrijke Gewassen’, zo staat in het document. Met andere woorden: het is niet eenvoudig gebleken binnen een kort tijdsbestek een grote verandering teweeg te brengen. Dat is dan ook de inzet van de afspraken: de deal heeft een looptijd van drie jaar, maar de hoop en inzet is dat ook na die periode ketensamenwerkingen blijven (ontstaan). Met de ondertekening is de basis gelegd voor bestaande en nieuwe initiatieven.

Markt moet zorgen voor verdienmodel

Hoewel de minister wil kijken naar subsidies als tijdelijke impuls voor telers, is het uiteindelijk aan de markt om te zorgen voor een goed verdienmodel voor iedere ketenpartij en met name voor de telers. Belangrijk element daarin is de consument mee krijgen in het verhaal van de Nederlandse peulvrucht. Geen makkelijke opgave, zo waren de aanwezigen het wel eens.

In de Green Deal ontbreken niet alleen de supermarkten, maar ook een duidelijke aanpak om dit te tackelen. “Het is jammer dat onze boontjes niet rood-wit-blauw gekleurd zijn”, zo zei akkerbouwer en veldbonenteler Henk Janknegt. Hij is voorzitter van de onlangs opgerichte Producentenorganisatie Eiwitboeren. “Met de producentenorganisatie willen we ook wat gaan doen met storytelling richting de consument, maar er ligt ook een opdracht bij de merkenbouwers. Uiteindelijk moet de consument voor de Nederlandse producten willen betalen.”