ABN Amro: voedsel wordt nog duurder

Pas in de loop van volgend jaar vlakken de prijsstijgingen af. Consumenten gaan dan minder aan voedsel besteden en de exportvraag gaat dalen. Dat schrijft Nadia Menkveld, sectoreconoom Agrarisch en Food van ABN Amro in een rapport over de voedingsmarkt.

Consumenten betaalden in juni 11,2% meer voor voedsel dan in juni vorig jaar. De voedselinflatie is het gevolg van hogere kosten voor grondstoffen, energie, transport, arbeid en verpakkingen. Deze prijsstijgingen hebben diverse oorzaken, schrijft Menkveld.

Klimaatverandering en verduurzaming drijven prijzen op

“Zoals de Oekraïne-oorlog, klimaatverandering en tekorten als gevolg van de coronapandemie. Deze crises zullen tot zeker begin volgend jaar dominant blijven in de prijsontwikkeling. Naar 2023 toe zorgen lagere bestedingen in Nederland en belangrijke afzetlanden naar verwachting voor een lagere vraag en daarmee voor prijsdruk, waardoor de prijsstijgingen kunnen afvlakken.”

Menkveld noemt ook klimaatverandering en extremere weersomstandigheden als oorzaak voor hogere voedselprijzen. “Dit zorgt op de lange termijn voor volatiliteit in de prijsvorming van grondstoffen, waarbij de algehele trend omhoog is. Daar komt nog eens bij dat door verduurzaming in de voedselketen de kosten voor ondernemers toenemen. Klimaatverandering en verduurzaming zullen dus de komende jaren voor blijvende opwaartse druk op de voedselprijzen zorgen.”

Personeelstekort

Volgens Menkveld ervaart 74% van de levensmiddelenproducenten belemmeringen in de bedrijfsvoering. “Ondernemers maken zich met name zorgen over tekorten in personeel, grondstoffen energie en materieel. Dit kan de bedrijfsvoering zo erg belemmeren dat ze hun productie moeten verlagen, zo vrezen de ondernemers.”

Ongeveer 30% van de ondernemers geeft aan een tekort aan personeel te hebben. Volgens de arbeidsmarktmonitor van ABN Amro is een kwart tot een derde van alle uitstaande vacatures onvervulbaar. Bij de slachterijen is 70% van de vacatures onvervulbaar. Bij industriële bakkerijen is dat 60%.

Menkveld: “Aan de ene kant heeft het tekort structurele oorzaken, zoals vergrijzing en een lagere instroom van arbeidsmigranten uit Oost-Europa. Aan de andere kant speelt het extreem lage aantal faillissementen in Nederland. Dit zorgt voor een verminderde arbeidsmarktdynamiek, aangezien minder werknemers vanwege faillissement van hun werkgever op zoek gaan naar een andere werkgever.”

Meer faillissementen verwacht

Menkveld verwacht wel een toename van het aantal faillissementen. “Onder meer door het eindigen van de coronasteunpakketten, de hoge energieprijzen en de oplopende rente verwacht ABN Amro een toename van het aantal faillissementen. De arbeidskrachten die daardoor vrijkomen, zullen snel weer een nieuwe werkgever vinden, waardoor de werkloosheid in 2023 nog steeds niet heel hoog zal zijn. ABN Amro schat in dat deze in 2023 uitkomt op 4,2%.”

Volgens Menkveld geven huishoudens ongeveer 13% van hun inkomen uit aan voedsel. “Dat is € 4.400 per huishouden. Vlees, zuivel en eieren zorgen voor een derde van de totale uitgaven aan voedsel. Een prijsstijging van deze producten zorgt dan ook snel voor een duurder boodschappenmandje.”