Kalverliefde: eerste ‘kalf bij koe’-melk op de markt

Vijftien jaar werkte Janina van der Drift voor Unilever als sales- en marketing manager voor fmcg (fast-moving consumer goods), producten die snel en veel verkopen. Van Robijn wasmiddel, Prodent tandpasta, Blue Band margarine tot aan Calvé pindakaas. Ze zorgde ervoor dat consumenten deze producten gingen kopen en had daarover ook intensief contact met de supermarktketens.

Niet afzetten tegen melkveehouderij

En voordat we het op een nazomermiddag in haar tuin over kalverliefde hebben, wil ze kwijt dat ze absoluut geen tegenstander is van het nuttigen van dierlijke producten. En dat melkkoeien en kalveren in Nederland het over het algemeen goed hebben. Dat boeren van hun dieren houden en er goed voor zorgen. Het is absoluut niet haar bedoeling om, als dierenwelzijnsorganisaties een beetje langs de zijlijn te roepen dat dingen niet goed zijn. Dat is het laatste wat ze wil. Ze wil een consumentenvraag creëren en ze ook meer laten betalen hiervoor. Punt!

Niet goed uit te leggen

Eigenlijk weet Van der Drift praktisch niets van de melkveehouderij. Maar toen haar dochter op een kraamfeestje eind vorig jaar op een boerderij bij de kalfjes wilde kijken, ging ze niet mee. “Ik kon het ook niet goed uitleggen aan haar. De kalfjes lagen er goed verzorgd bij in een dikke laag stro. En ik vond het hypocriet van mezelf – want ik ben ook een liefhebber van een goed stuk vlees en een lekkere cappuccino. Maar ze lagen er wel alleen en het is toch een sociaal dier. ‘’ Van der Drift is geen fan van plantaardige melk en ging op zoek naar de kalf bij koe variant – in eerste instantie om het zelf te kopen. Later bedacht ze dat het mooi zou zijn als meer mensen van deze melk zouden kunnen genieten.

Vraagbaak

Ze kwam uit bij Armando Kok, een biodynamische melkveehouder in het Gelderse De Glind. Ze vroeg hem het hemd van ’t lijf. “Wie haalt je melk op, wanneer en hoeveel melk produceer je? Ik rekende meteen uit hoeveel winkels hij kan bedienen en had al een businessmodel in gedachten. En of hij ook op zondag melkte – misschien was hij wel gelovig. Er is één moment waarop je alles kan vragen en dat is de eerste keer”, zegt ze lachend. En vervolgt: “Ik kwam daar met mijn stalschoenen aan en werd wat meewarig aangekeken, maar Armando was heel open. Als hij niet met mij was gaan zitten om uit te leggen hoe de sector werkt was het een stuk moeilijker geweest om dit van de grond te krijgen.‘’

Melk in winkel goedkoper dan water

Er doen nog twee andere boeren mee – kleine biologische en biologisch-dynamische melkveebedrijven met maximaal 50 koeien. Daarnaast sprak ze meer mensen uit het veld om kennis op te halen. Zo vertelde een boerin met een eigen zuivellijn dat melk in de supermarkt goedkoper is dan water en dat als je niet mag uitbreiden met meer koeien, de waarde van melk omhoog moet. Want we kunnen niet allemaal een camping beginnen, beargumenteerde ze. Het verhaal sprak Van der Drift aan.

Ik verwacht dat mijn melk zeker over de 2 euro gaat

“Ik moet gewoon zorgen dat consumenten meer gaan betalen voor melk en dus ook de waarde inzien van meer welzijn voor de koe of het kalf. Voor de één gaat het over duurzaamheid, de andere heeft het over dierenwelzijn. Er zijn allemaal ontwikkelingen rond melk gaande en dit is er één van. Voor een geïnteresseerde melkveehouder geeft dit misschien een mogelijkheid om toekomstbestendig te zijn.”

Drie maanden bij de koe

Er zijn volgens haar zo’n 45 biologische en gangbare melkveebedrijven die een bepaalde periode het kalf bij de koe houden. Daarvoor zijn geen wettelijke regels en de boeren krijgen er ook geen extra vergoeding voor. Van der Drift houdt bij haar melk drie maanden aan omdat het maag-darm systeem van het kalf dan ruw- en krachtvoer aankan. _{Tekst gaat door onder foto} [caption id="attachment_66141" align="alignnone" width="1024"] Kalveren blijven drie maanden bij de koe omdat het maag-darm systeem van het kalf dan ruw- en krachtvoer aankan. - Foto: Paul de Graaff[/caption] Een biologische melkveehouder die net is gestart met een eigen zuivellijn ‘blije koe zuivel’ schat het verlies aan melkinkomsten op een derde van zijn omzet. En dan heeft hij het nog niet over de tijd die het hem kost en de stalaanpassingen die er moeten komen. Ook de verwildering van de kalveren in de kudde is iets, wat hij in de gaten moet houden. Maar het voelt voor hem gewoon goed om het zo te doen, ook al raakt het hem in zijn portemonnee. Toch leent niet ieder bedrijf zich er voor, meent Van der Drift. “Voor boeren met minder koeien is het makkelijker om de controle erop te houden. En het kost gewoon ook onwijs veel melk om het kalfje groot te brengen want het kalf drinkt in die drie maanden tussen de 10 a 20 liter melk per dag.”

Aparte melkstroom

Er moest dus een vergoeding komen anders had de onderneemster geen businessmodel. Na een telefoontje en een paar intensieve gesprekken met Eko-Holland en Weerribben Zuivel ging het balletje rollen. De kalverliefdemelk wordt opgehaald en komt in aparte compartimenten. Weerribben Zuivel produceert de melk in een aparte melkstroom en berekent daarvoor een prijs door aan haar. Van der Drift: “De boeren krijgen 5 cent per liter extra. Dat is zeker niet kostendekkend, maar een mooi begin. Ik koop die melk in en verkoop het door aan de supermarkten. De supermarkt bepaalt de prijs in de winkel. Ik verwacht dat mijn melk zeker over de 2 euro gaat. Dat is 50 eurocent duurder dan biologisch. Ik wil niet over marges praten, maar ik word er niet rijk van.” In de onderneming zit ook tienduizenden euro’s aan spaargeld. Denk aan kosten voor de verpakking, de website, fotografie, marketing, video, etc. En dan moet de echte marketing volgens haar nog beginnen. “Het moet wel goed zijn omdat je het aan de supermarkt verkoopt – want het is wel mijn merk hé!”

Verkrijgbaar in 288 winkels

Naast een boterham hoopt ze op termijn ook de investering terug te verdienen. “Het is kleinschalig, maar ik heb straks 288 winkels van AH en Jumbo heeft ook toegezegd, waar kalverliefde in de schappen ligt. Het wordt pas interessant voor mij als het in genoeg winkels wordt verkocht en veel mensen het vaak gaan kopen.” Zo moet een pak melk vijftien keer per week, per winkel worden verkocht om levensvatbaar te zijn. En bij twintig keer, wordt het echt interessant. Dat heet in jargon rotatie, legt de onderneemster uit.  Ze overlegt alles met ‘haar’ boeren, ook businessvraagstukken. Daarnaast heeft ze veel baat bij haar netwerk. Het bureau dat het design van de verpakking heeft ontworpen wil pas geld zien als ze zelf haar eerste factuur binnen heeft. Van der Drift: “Je moet ook wel een beetje je goodwill-kaart trekken.”

Geïnteresseerde boeren

Al is het product niet voor de grootgebruikers, ze heeft al wel een lijstje met geïnteresseerde boeren – ook één met 200 koeien – mocht dit onverhoeds de nichemarkt overstijgen. Zo denkt ze na over een bedrijfsvorm waarbij boeren kunnen participeren in haar merk. Maar dat is lange termijn. Vanaf 1 oktober liggen de pakken biologische kalverliefde melk in de schappen bij Albert Heijn. Een mooie primeur, vindt ze. “Ik krijg er energie van. Al is het een lekkere timing om een bedrijf voor mezelf te starten met de huidige energieprijzen.” Ze aait haar witte herder die liggend voor haar voeten meeluistert: “Weet je, ik ben in een heel andere tak van sport beland met een oprecht doel. Mijn hersenen staan weer aan. En eerlijk: een wasmiddel aan de man brengen is echt een stuk lastiger.”