Van Onze Grond maakt schapruimte vrij voor streekproducten

Om invulling te geven aan de vraag van consumenten is anderhalf jaar geleden de coöperatie Van Onze Grond (VOG) opgericht. Een coöperatie van boeren, tuinders én supermarkten uit de driehoek Apeldoorn, Deventer en Zutphen. Anton van der Kamp is voorzitter van VOG: “Iedereen moet achter streekproducten staan en het verhaal willen vertellen. Alleen dan kan het werken.” In supermarkt Jumbo Wiegmans in Apeldoorn is een hoek vrijgemaakt voor de producten van VOG. Een koelmeubel staat vol met flessen melk en yoghurt van De Melkbrouwerij in Lettele en verschillende soepen van De Braakhekke in Harfsen. Supermarkteigenaar Bas Wiegmans is trots dat hij kan meewerken aan een initiatief zoals dit: “Het voegt iets unieks toe aan mijn assortiment en ik merk dat mijn klanten dat waarderen. Het is een goed verhaal richting de klant en dat probeer ik ook te vertellen.”

Wij praten mee over de uitstraling van het merk en wat wij nodig hebben als supermarkt om de producten goed weg te zetten

Wiegmans is naast enthousiasteling ook bestuurslid van de coöperatie. Dan hebben we gelijk het unieke punt van VOG te pakken: naast producenten zijn ook de supermarkten deelgenoot van het bedrijf. Wiegmans: “Wij praten mee over de uitstraling van het merk en wat wij nodig hebben als supermarkt om de producten goed weg te zetten. Een handig bestelsysteem, barcodes op de producten en experimenteren met placing in de winkel.” _{Lees verder onder foto} {{foto,2}}

Aanbod in de supermarkten

Er zijn nu twaalf supermarkten aangesloten in de coöperatie. Voornamelijk Jumbo en PLUS-formules. Supermarkten die zich aansluiten bij de coöperatie maken schapruimte vrij voor de producten: een combinatie van houdbare en verse producten. Annerie van Bommel is coöperatielid en verkoopt kroketten en bitterballen van haar vleesveebedrijf in Toldijk via VOG. Daarnaast is ze projectmedewerker bij de coöperatie: “Supermarkten die zich aansluiten moeten ruimte in de winkel vrij maken voor 70% van het aanbod van VOG. We hebben op dit moment 95 verschillende soorten producten. De supermarkt mag zelf kiezen welke producten hij wel in het assortiment opneemt. Het is natuurlijk belangrijk dat de producten verkocht worden. Een van onze supermarktleden heeft een eigen bakkerij in de winkel, logisch dat hij ervoor kiest om dan niet het VOG-brood aan het assortiment toe te voegen.”

Verhaal vertellen de uitdaging

Hoewel supermarkteigenaren enthousiast zijn over VOG, is het niet makkelijk. Wiegmans: “Het is voor ons een extra handeling. Ons assortiment wordt in één keer besteld bij onze leverancier. Daar zitten de VOG-producten niet bij. Dit moeten we apart doen.” De winkeleigenaren kunnen twee keer per week producten bestellen, op dinsdag en donderdag. Twee dagen daarna worden de producten geleverd door distributiepartner Combigro. Ook bij Jumbovestiging Binnendijk in Twello lopen ze tegen uitdagingen aan. Eigenaar Martin Binnendijk ziet dat het personeel het lastig vindt. “Het valt niet onder één categorie: wie is er dan verantwoordelijk voor? Er zijn aparte handelingen voor nodig om VOG-producten in de schappen te krijgen. Het is bij deze producten ook van groot belang dat het verhaal wordt verteld aan de consument, dat moet door het personeel gedaan worden. Zij moeten zich dan ook verbonden voelen met de producenten. Dat is nog wel een uitdaging.” _{Lees verder onder foto} {{foto,3}}

Klant overhalen

De supermarkteigenaren zeggen niks te verdienen aan de streekproducten. Het kost beide ondernemers geld, maar zetten zich ervoor in om het tot een succes te maken. In 2022 was de omzet gestegen, maar was marginaal ten opzichte van de totale supermarktomzet. Er is dus voldoende ruimte voor groei. Voorzitter van de coöperatie, Anton van der Kamp, ziet dat ook: “We moeten de klant echt overhalen om streekproducten te kopen, het is over het algemeen duurder dan andere producten in de supermarkt. We zien dat de prijs de belangrijkste afweging is en niet duurzaamheid of het ondersteunen van de omgeving. Ik denk dat de consument wel degelijk bereid is om de echte prijs te betalen voor voeding, maar dan moeten ze wel weten waarom.” De producent mag de eigen marge bepalen voor zijn of haar product, met de kanttekening dat de producten niet duurder dan 10% mogen zijn in vergelijking met dezelfde producten in de categorie.

Waarde van voedsel

Van Bommel ziet ook dat consumenten haar producten verkopen als zij erover vertelt en uitlegt waarom haar producten duurder zijn. “De waarde van voedsel moet weer terugkomen. De consument weet niet wat het kost om een bitterbal te maken of een aardappel in de supermarkt te krijgen. De connectie met waar ons eten vandaan komt moet weer terugkomen, dat proberen wij met VOG te doen.” Een grote ambitie.

Iedereen zegt en ziet dat wij goed bezig zijn, maar structurele financiering blijft lastig. Het blijft vaak bij ambities en te weinig actie

Op dit moment heeft de coöperatie een website waarop de boeren te zien zijn, foto’s van de boeren op hun verpakking en een beeldscherm met beelden van de producenten. Van der Kamp: “We organiseren ook Boer on Tour-momenten in de supermarkten. Consumenten kunnen dan producten proeven en de boeren leren kennen. Verder zijn we aan het bedenken hoe we de consument mee kunnen nemen in het productieproces. Bijvoorbeeld een afbeelding van een lege akker laten zien met de tekst: hier groeit uw ijsbergsla, over 10 weken in het schap. Zo komt er ook een stukje voedselkunde terug.”

Financiering van ideeën

Ideeën zijn er genoeg, het ontbreekt aan financiering. Van der Kamp: “Iedereen zegt en ziet dat wij goed bezig zijn, maar structurele financiering blijft lastig. Het blijft vaak bij ambities en te weinig acties. De politiek moet ook meebewegen in het voedselbeleid en streekproducten omarmen. Wat ons nu tegenhoudt is dat andere producten veel goedkoper zijn, terwijl wij een eerlijke prijs bieden, de streek stimuleren en transparantie over voeding terugbrengen. Dit zijn allemaal punten waarvan de politiek ook zegt dat ze belangrijk zijn.” Onlangs ontving VOG een subsidie van € 5.000 voor verdere uitbreiding. Uiteindelijk moet de coöperatie ook geld gaan opleveren. Binnen twee jaar wil de coöperatie de consument nog beter bereiken met campagnes en verder uitbreiding van het aantal supermarkten.