Krekels met ketchup: zijn kinderen er klaar voor?

Vlees produceren is niet alleen erg vervuilend, het vraagt ook veel ruimte en grondstoffen zoals water en granen. Om de planeet te beschermen, moeten we daarom nieuwe bronnen van eiwitten bedenken. Eentje daarvan is vlees, althans gedeeltelijk, vervangen door insecten.

Afkeer Europese en Noord-Amerikaanse consument

Maar het probleem is dat insecten als voedsel, veel afkeer oproepen van de consument in Europa en Noord-Amerika. Dat vormt een groot contrast met regio’s als Azië, Afrika en Zuid-Amerika, waar twee miljard mensen ze regelmatig eten. De meest geconsumeerde varianten ter wereld zijn kevers (voornamelijk in de vorm van larven zoals de meelworm), schubvleugeligen (in de vorm van rupsen) en vliesvleugeligen (zoals bijen, wespen en mieren).

Veel voordelen

Insecten zijn een interessante optie omdat ze veel minder vervuilen en minder water en voedsel nodig hebben dan koeien of varkens. Ze hebben ook minder ruimte nodig, en ze zijn ook nog eens erg rijk aan eiwitten. Al een paar jaar doen wetenschappers daarom onderzoek naar hoe volwassenen in het Westen insecten kunnen accepteren als voedsel. Maar naar kinderen was nog maar weinig onderzoek gedaan. We besloten dus kinderen te confronteren met eetbare insecten en hun reacties te bestuderen.

De belangrijke rol van kinderen

Kinderen kunnen een belangrijke rol spelen bij de introductie van entomofagie – het eten van insecten – in een land als Frankrijk, en dat om drie redenen. Ten eerste evolueren eetgewoonten binnen een cultuur over generaties heen: jonge consumenten nemen nieuwe gewoonten aan, die ze vervolgens aan hun kinderen kunnen doorgeven. Ten tweede is de kindertijd een erg belangrijke periode omdat vroeg aangeleerde voedselvoorkeuren blijven bestaan in de volwassenheid. En tot slot hebben kinderen ook flink wat invloed op wat hun familie en vrienden eten. Door zelf insecten te eten, kunnen ze hen inspireren om het ook eens te proberen.

Insecten met chocoladesmaak

We interviewden daarom 43 Franse kinderen tussen 8 en 13 jaar en peilden naar hun mening over insecten als voedsel. In een eerste studie werd hen gevraagd om een kind te beschrijven dat insecten eet (hoe hij of zij eruitziet, waar hij of zij woont, en dergelijke), en vervolgens uit te drukken wat ze vonden van foto’s van hele insecten (sprinkhanen, krekels, meelwormen), insecten met ketchup- of chocoladesmaak, zandkoekjes en een chocoladetaart met insectenpoeder. In een tweede onderzoek werden de kinderen geïnterviewd in groepjes van twee of drie. Dit keer lieten we ze echte gedroogde meelwormen zien en een gewone cake met meelwormenpoeder. Ze kregen ook fragmenten te zien van een tv-aflevering van Top Chef, waarin krekels en mieren werden gekookt en gegeten.

Negatieve associaties

Uit de resultaten van beide onderzoeken blijkt dat kinderen, net als volwassenen, aanvankelijk veronderstellen dat insecten in onze cultuur niet als eten aanvaard worden. Wie insecten eet, leeft volgens de kinderen in verre landen of doet het enkel om te overleven. Insecten worden ook geassocieerd met smerigheid of televisieprogramma’s als Fort Boyard, waar deelnemers hun angst voor insecten moeten overwinnen. Aanvankelijk gaven de meeste kinderen aan dat ze een afkeer hadden van insecten en zouden weigeren om ze te eten. Ze verkeerden in de veronderstelling dat de smaak en sensatie in de mond onaangenaam zou zijn.

Voorkeur voor verborgen

Maar als we hen vervolgens de insecten tonen op foto’s of in het echt, draaien veel kinderen bij. Ze vinden dan vooral kleinere insecten zoals meelwormen aantrekkelijker, omdat die makkelijker door te slikken zijn dan hele krekels of sprinkhanen. Insecten die op smaak worden gebracht met ketchup of chocolade, worden al heel wat meer geaccepteerd. Deze smaken kennen ze al en vinden ze lekker. Maar het voedsel waar ze echt de voorkeur aan geven, zijn varianten waarin het insect verborgen zit. Bijvoorbeeld cake, omdat die eruit ziet als een “normale cake”.

Snelle verandering van houding

Een belangrijke bevinding is dat veel kinderen nog tijdens de studie van houding veranderen. Het observeren, hanteren en ruiken van echte gedroogde meelwormen doet hun afkeer afnemen en wekt hun nieuwsgierigheid. Kinderen die in kleine groepjes van twee of drie geïnterviewd werden, blijken elkaar ook te beïnvloeden. Sommige deelnemers stemden er uiteindelijk mee in om insectencake te eten, omdat hun vrienden eerst hadden geproefd. De kinderen bleken ook meer bereid om hele insecten te proeven nadat ze het tv-programma Top Chef met insecten hadden bekeken. Ons onderzoek toont dus aan dat kinderen in Frankrijk eigenlijk vrij snel kunnen wennen aan het idee van insecten als voedsel. Hele insecten roepen een afkeer op, maar maken ook nieuwsgierig. De interesse kan toenemen als insecten worden geassocieerd met vertrouwde smaken of voedsel, en als ze worden gegeten in een geruststellende situatie, zoals met familie, of in een leuke setting, zoals tijdens een uitdaging met vrienden. Céline Gallen, hoogleraar Gedragswetenschappen aan de Université de Nantes, Gaëlle Pantin-Sohier, hoogleraar Gedragswetenschappen aan de Université d’Angers en Valérie Hémar-Nicolas, hoogleraar Gedragswetenschappen aan de Université Paris-Saclay