De leegloop roept de vraag op of de opvallende organisatievorm van Ornua gaat veranderen. Foto: ANP
Het is onrustig binnen de Ierse zuivelonderneming Ornua. Meerdere topmanagers hebben binnen een paar weken tijd hun vertrek aangekondigd.
Bij Ornua, het Ierse bedrijf dat de marketing en verkoop van een groot deel van de Ierse zuivel regelt, hebben in enkele weken tijd vier topmanagers hun vertrek aangekondigd. Behalve CEO John Jordan stappen ook het hoofd van de global foods divisie, de baas van de Noord-Amerikaanse tak en het hoofd global operations op. Die leegloop roept de vraag op of de opvallende organisatievorm van Ornua gaat veranderen, waar de Ierse zuivelcoöperaties flink profijt van zouden kunnen trekken.
Zuivelcoöperaties als leden
Ornua, voorheen bekend als de Irish Dairy Board, komt voort uit de tijd dat de commerciële activiteiten voor de zuivelsector in Ierland nog door de staat werden geregeld. Tegenwoordig is Ornua een coöperatie met als leden niet de melkveehouders, maar de acht zuivelcoöperaties in het land, waaronder Tirlán (voorheen Glanbia Coop), Dairygold en Lakeland. Die coöperaties leveren Ornua boter, kaas of zuivelingrediënten (vorig jaar 387.000 ton) die het vervolgens over de hele wereld verkoopt en in sommige gevallen ook verwerkt in eigen fabrieken in onder meer Duitsland en de VS. Ornua draaide daarmee vorig jaar een omzet van € 3,4 miljard en een winst van € 127,2 miljoen, 17% minder dan in 2021.
Kerrygold als grootste troef
Verreweg de grootste troef is Kerrygold, een van de grootste botermerken van de wereld. Kerrygold verkocht vorig jaar meer dan 11 miljoen pakjes boter en, in veel mindere mate, kaas per week en genereerde daarmee ruim € 2 miljard aan omzet voor Ornua. Het is het belangrijkste botermerk in Duitsland, hoewel de markt daar door de bestaanscrisis onder druk staat, en neemt een sterke positie in in de Verenigde Staten, waar het onder meer wordt gesteund door beroemdheden als Kourtney Kardashian. Volgens de Ierse Business Post ‘kan dat merk honderden miljoenen waard zijn’. Het probleem is alleen dat dat geld zit opgesloten in Ornua, terwijl met name de coöperaties en hun 14.000 leden dat zeker in deze tijd met harde klimaatmaatregelen uitstekend zouden kunnen gebruiken. In Ierland circuleren daarom nu verhalen dat Kerrygold op eigen benen zou worden gezet en zelfs apart naar de beurs wordt gebracht.
Belangenverstrengeling
Dat er aan de poten van Ornua wordt gezaagd, heeft ook nog een andere reden. Het bedrijf verkoopt de Ierse zuivel in het buitenland, maar is op dat gebied allang niet meer exclusief. De door fusies en andere ontwikkelingen sterk gegroeide coöperaties manifesteren zich steeds meer zelf op buitenlandse markten. Tirlán bijvoorbeeld bouwt samen met Royal A-ware een nieuwe kaasfabriek, waarvan de producten straks worden verkocht door de Nederlandse partner. Ook Dairygold en Lakeland doen steeds meer zaken in het buitenland zelf. Dat alles leidt soms tot belangenverstrengeling, reden waarom Ornua eerder dit jaar besloot de coöperatievoorzitters als bestuurders te verbannen en alleen nog onafhankelijke leden uit die coöperaties in de Raad van Bestuur toe te laten.
