Groente en gezondheidsclaims: kansloos?

Het voorkomen van welvaartsziekten wordt steeds belangrijker; om goede zorg te behouden en zorgkosten betaalbaar. Er is daarom veel meer aandacht nodig voor preventie.

Zo weet iedereen dat het eten van groente en fruit goed voor je is en in vele epidemiologische studies is aangetoond dat het eten van voldoende groente en fruit bijdraagt aan het voorkomen van welvaartsziekten. Maar een gezondheidsclaim op zoiets gezonds mag dan weer niet. Daarvoor moet je een relatie tussen dosis (een stof in het product) en een respons (een fysiologisch effect) kunnen aantonen. Dat lijkt bij groente en fruit een kansloze missie. Effecten van gezond gedrag, zoals het eten van groente, zie je meestal pas na tientallen jaren en alleen als je grote groepen mensen volgt.

Effect groente op inflammaties

En toch, ook die welvaartsziekten, die zich vaak pas rond middelbare leeftijd openbaren, moeten een begin hebben. Die ontstaan niet zomaar. Een heel goede kandidaat voor dat begin is ‘chronische inflammatie’ (ontsteking, red.): een proces in je lichaam dat versterkt wordt door verkeerd voedsel, en geremd wordt door onder anderen groenten en fruit. En inflammatie is goed te meten door allerlei markers in bloed en urine. Biedt dat een kans voor groente en fruit? Laat dat nou het doel zijn geweest van het project Waarde(n) van Groente en Fruit (Topsector T&U, www.waardenvangroentenenfruit.nl).

In dat project werden vier problemen tegelijk aangepakt: keuze van een inhoudsstof gerelateerd aan inflammatie, een goede meetmethode voor die inhoudsstof (dosis), inzicht in de variatie van die inhoudsstof (dosis), en niet het minste probleem: een duidelijke relatie tussen het eten van groente met die inhoudsstof en chronische inflammatie (effect).

Verschillen door inhoudsstof

Glucorafanine, een stofje in broccoli en broccocress (het kiemplantje van broccoli) dat in ons lichaam omgezet wordt in sulforafaan, werd de inhoudsstof om een effect aan te tonen. Een batch broccocress, waarvan we precies wisten hoeveel erin zat, werd aan proefpersonen gegeven. Proefpersonen die daarvoor een stevige stress hadden ondergaan. Even technisch: het was een dubbelblind cross-over design met placebo (een cressgroente zonder glucorafanine). Binnen een paar uur na consumptie (!) zagen we verschillen in markers die gerelateerd waren aan inflammatie. In andere woorden: de inhoudsstof in groente deed iets wat gekoppeld was met het begin van welvaartsziekten.

Geen eenduidige uitslag

Een doorbraak? Ja en nee. Ja, omdat dit een nieuwe manier is om gezondheidseffecten van groente te onderzoeken. Nee, omdat de markers voor inflammatie eerst omhoog gingen in plaats van omlaag, iets wat we juist verwacht hadden. Waarschijnlijk hebben we de proefpersonen niet lang genoeg gevolgd.

Daarom volgt nu die bekende zin: er is meer onderzoek nodig. Maar zijn gezondheidsclaims bij groente nog steeds kansloos? Nee. Groente wordt weer spannend.

Lees ook: Eten van groenten en fruit leidt tot snel gezondheidseffect