Gemeenten kunnen verschil maken bij gezondere voedingskeuzes van consument

De explosieve stijging van het aantal fastfoodzaken in Nederland brengt een nieuwe wet vanuit het demissionair kabinet steeds dichterbij. Zo’n middel biedt gemeenten meer instrumenten om fastfoodketens te weren om zo de forse toename van het aantal mensen met overgewicht aan te pakken. Consumenten krijgen vrijwel dagelijks te maken met verleidingen tot ongezond eten. Om het overgewicht onder volwassenen en jeugd omlaag te brengen, heeft het kabinet vijf jaar geleden met maatschappelijke organisaties het Nationaal Preventieakkoord (NPA) gesloten. Maar vijf jaar later hebben vrijwillige afspraken niet het gewenste effect gehad. Daarom is een andere aanpak nodig. Het opnemen van een gezondheidscriterium in het lokale vestigingsbeleid van gemeenten kan leiden tot een gezondere samenleving met minder overgewicht.

Bij mensen met ernstig overgewicht is de wens om gezonder te eten nog nadrukkelijker aanwezig

Recent onderzoek van CBS geeft nog eens aan dat ruim een derde van de volwassen Nederlanders graag gezonder wil eten, maar dat een groot deel van de ondervraagden het lastig vindt om de verleiding van ongezond voedsel te weerstaan. Sociale situaties vormen een belangrijke hindernis; vooral in gezelschap van anderen is die verleiding groot. Bijna de helft laat zich soms door anderen overhalen om iets ongezonds te eten. Bij mensen met ernstig overgewicht is de wens om gezonder te eten nog nadrukkelijker aanwezig. Ruim de helft van hen geeft aan gezonder te willen eten. Ander gedrag laten zien, is dus een groot probleem en het wegnemen van een overvloed aan prikkels tot ongezond eten door het aanbod ervan aan banden te leggen, kan daar beslist aan bijdragen.

Werk maken van een gezondere voedingsomgeving

Des te wranger is uit tussentijdse evaluaties van RIVM te constateren dat in het realiseren van de NPA-doelen om overgewicht terug te dringen te weinig vaart zit. Zo is het percentage volwassenen met overgewicht gestegen tot 51, terwijl het doel voor 2040 38 is. Bij jeugdigen is dit percentage gestegen naar 16 in 2022 tegen het doel van 9. Op dit moment kunnen gemeenten de verkoop van ongezonde voeding op basis van gezondheidsargumenten niet verbieden. Wanneer zij die bevoegdheid wel krijgen, kunnen gemeenten werk maken van een gezondere voedingsomgeving.

Nutri-Score

De langlopende discussie over een gezondere leefstijl concentreert zich op de lage prijs van ongezonde voeding en het enorme aanbod van ongezond eten. Hoewel fastfoodketens enige variatie in hun menukaart hebben doorgevoerd, verloopt dit proces traag. Het kabinet heeft onlangs definitief besloten tot invoering van de Nutri-Score die het de consument gemakkelijker moet maken om gezondere voedingskeuzes te maken. Naast aanbod en prijs kan de beweging naar een duurzamer eetpatroon met goede, aansprekende voorlichting mogelijk wel van de grond komen. Wanneer het percentage overgewicht zich verder van de 2040-doelen blijkt te ontwikkelen, dan zullen minder vrijblijvende maatregelen de volgende stap zijn, waaronder meer verboden, geboden en bijvoorbeeld een suikertaks.

Wanneer het percentage overgewicht zich verder van de 2040-doelen blijkt te ontwikkelen, dan zullen minder vrijblijvende maatregelen de volgende stap zijn

Om prikkels tot ongezond eten te minimaliseren is het belangrijk dat gemeenten met die nieuwe wet ‘gezondheid’ centraler kunnen stellen in hun vestigingsbeleid. Dit leidt ook tot een diverser winkel- en horecalandschap en dat is dubbele winst voor de consument. Zo bouwen we samen aan een gezonder Nederland.