ACM: consument wil nog altijd niet meer betalen voor duurzame voeding

De vraag naar duurzame landbouwproducten moet omhoog om de overgang naar duurzamere landbouw succesvol te laten zijn, stelt de Autoriteit Consument en Markt in de derde jaarlijkse agrinutrimonitor. Die overgang is onder meer nodig om de stikstofproblematiek te helpen oplossen. De toezichthouder vond een aantal drempels en kwam met adviezen om daar wat aan te doen.

Btw-verlaging voor duurzaam voedsel

Consumenten zijn bijvoorbeeld erg gevoelig voor de lagere prijs van niet-duurzame producten. Met een btw-verlaging voor duurzaam voedsel zou dat kunnen worden aangepakt. Ook zouden bij niet-duurzame producten de gevolgen van de productie voor het milieu in de prijs moeten worden verwerkt zodat die producten duurder worden. Voor de prijsvergelijkingen van deze monitor heeft de ACM gebruik gemaakt van gegevens van 2018-2020 en constateert dat, net als in eerdere monitoren, de nettomarge van boeren achterblijft op die van verhandelaren en supermarkten. Uit de Monitor Duurzaam Voedsel 2021 van Wageningen UR en het Centraal Bureau voor de Statistiek bleek eerder dit jaar dat de supermarktomzet uit duurzame voeding wel groeit.

Meer producten met duurzaamheidskenmerk

Het aandeel van producten dat onder een duurzaamheidskeurmerk, bijvoorbeeld ‘On the way to Planetproof’ of een label van supermarktketen geproduceerd is, neemt toe. Tafelaardappelen worden voor 58% geteeld onder dit eerste label. Dat zo’n sticker niet altijd betekent dat de teler of veehouder ook een meerprijs ontvangt, ziet de ACM ook al langer. Tomatentelers die meedoen aan het Planetproofprogramma zien daar niet direct extra opbrengst tegenover staan. Ook biologische telers of veehouders hebben een niet veel grotere marge dan hun gangbare collega‘s. Consumenten weten niet altijd voldoende wat zo’n keurmerk nu inhoudt. De ACM constateert: “Consumenten die voor gangbaar kiezen, vinden dat bij een hogere prijs voor biologische producten de verwachte productkwaliteit hoger zou moeten liggen, dat de smaak beter zou moeten zijn en dat het product gezonder zou moeten zijn, naast de bijdrage die het product levert aan milieu, dierenwelzijn of andere duurzaamheidsaspecten.”

Duurzaam voedsel lastiger te verwaarden

Producten met een duurzaam keurmerk zijn bovendien lastiger om optimaal te verwaarden. Niet alle delen van geslachte dieren worden namelijk in Nederland verkocht en op de buitenlandse markt wordt er geen meerwaarde betaald voor de keurmerken van Nederlandse producenten. Het gaat dan bijvoorbeeld om kenmerken als Beter Leven. De aansluiting met de buitenlandse markt is beter in de plantaardige sector, daar wordt gewerkt aan het ‘benchmarken’ van keurmerken, het vergelijken van de voorwaarden, om zo over en weer erkenning te geven aan elkaars productievoorwaarden. Dierlijke sectoren lopen achter op deze ontwikkeling.