Overslag van soja. - Foto: Twan Wiermans
In dit artikel
Ahold Delhaize wil dat de soja die in producten in zijn winkels is verwerkt, op termijn ‘ontbossingsvrij’ is. Een keten met partijen die hetzelfde doel hebben, zou hiervoor een oplossing kunnen zijn.
Ahold Delhaize wil meer inzicht in de herkomst van de soja die leveranciers verwerken in onder andere vlees- en zuivelproducten die in winkels van het supermarktconcern liggen. Op die manier kan het sojaproductie die aan ontbossing is gelinkt, uitsluiten. Nu is er door de lange en complexe keten geen zicht op de exacte herkomst van de grondstof. Op de Strike Two Summit in Amsterdam kwamen verschillende partijen samen om opties te bedenken die meer inzicht geven in de herkomst.
Grondstoffen 100% duurzaam gecertificeerd
Ahold Delhaize heeft als doel om in 2020 zeven gedefinieerde grondstoffen – thee, koffie, cacao, palmolie, zeevruchten, houtvezels en soja – 100% duurzaam gecertificeerd te hebben. Voor soja betekent dit dat het moet voldoen aan de standaarden van RTRS (Round Table of Responsible Soy) of een gelijkwaardige certificering. Via RTRS is het mogelijk certificaten te kopen die nul-ontbossing garanderen. Deze certificaten dekken de volumes soja af die Ahold Delhaize gebruikt. De certificaten zijn echter niet gekoppeld aan het fysieke product. Ze zeggen dus niet waar de soja die daadwerkelijk is gebruikt precies vandaan komt.
We willen de herkomst van de ingesloten soja graag weten, want op die manier kunnen we eisen gaan stellen
Wat betreft de herkomst gaat het Ahold Delhaize vooral om de zogenoemde ingesloten soja. Dat is soja die indirect in dierlijke producten zit. “Soja in producten waar het direct in zit, zoals sojamelk of tofu, maakt slechts 1,5% uit van de totale hoeveelheid soja die voor onze producten wordt gebruikt”, aldus Hugo Byrnes, verantwoordelijk voor productintegriteit bij Ahold Delhaize. “We willen de herkomst van de ingesloten soja graag weten, want op die manier kunnen we eisen gaan stellen. Bijvoorbeeld dat de grond waarop de soja wordt geteeld, geen link heeft met ontbossing”, legt Byrnes uit. Het gaat vooral om soja uit Zuid-Amerika, waarbij de focus ligt op het Cerrado-gebied. “We zouden ervoor kunnen kiezen om soja alleen in de Verenigde Staten te kopen. Maar vanwege prijs- en kwaliteitsaspecten is dat geen optie.”
Lange, complexe keten van de grondstof
Het achterhalen van de exacte herkomst van soja is zo moeilijk door de lange, complexe keten van de grondstof. Een boer in Zuid-Amerika heeft vaak meerdere bedrijven op verschillende locaties. Grond is vaak gehuurd en zijn er veel zogeheten elevators: verzamel- en opslaglocaties van soja waar het product van veel verschillende boerenbedrijven en percelen samenkomt. Bedrijven als Cargill en ADM kopen het product, maar tussen opslag en verwerking kan de soja nog van eigenaar veranderen. Dat maakt het moeilijk en tevens erg duur om een fysieke stroom ontbossingsvrije soja apart te houden.
Samenbrengen van partijen
Een optie zou kunnen zijn om in de opslaglocatie in Zuid-Amerika te registreren welk percentage van de soja op een bepaald moment ontbossingsvrij is. Dat percentage kan dan doorberekend worden in de zeevrachten die richting Europa gaan. De keerzijde is dat ook bij deze oplossing niet de exacte herkomst van de fysieke stroom te garanderen is.
Een groep van verschillende betrokkenen, waaronder De Heus, dacht tijdens de bijeenkomst na over een manier om de herkomst van soja in kaart te brengen. Al snel werd duidelijk dat het niet aan de mogelijkheden die de technologie biedt, ligt. Ook de informatie over de herkomst moet te achterhalen zijn. Het gaat om het samenbrengen van verschillende partijen die mee willen werken aan het inzichtelijk maken van de herkomst.
Proefproject beginnen
De ambitie is groot: Ahold Delhaize wil op termijn geen soja meer in zijn producten die heeft bijgedragen aan ontbossing. Een doel dat niet meteen bereikt kan worden en tijd vraagt. Daarom moet het klein beginnen, concludeerden de partijen tijdens de summit. Een proefproject waarin partijen samenwerken die willen investeren in een ontbossingsvrije keten, moet een eerste stap zijn. Het idee werd voor zover mogelijk uitgewerkt, resulterend in een keten voor ontbossingsvrije kip die in Nederlandse Albert Heijn-supermarkten moeten komen te liggen.
Een proefproject waarin partijen samenwerken die willen investeren in een ontbossingsvrije keten, moet een eerste stap zijn
Braziliaanse boeren die aan kunnen tonen dat hun soja niets te maken heeft met ontbossing, krijgen in deze keten een hogere prijs. Een vaste inkoper, bijvoorbeeld Cargill, moet de soja inkopen en apart van de reguliere stroom verschepen en verwerken. Vervolgens verwerkt een vaste voerfabrikant in Nederland de soja tot pluimveevoer. De Heus ziet hier wel een rol voor zich weggelegd. Vervolgens vindt het vlees zijn weg naar de supermarkt via pluimveehouder en slachterij. Voorwaarde is dat het voer voor de pluimveehouder niet meer mag kosten of dat hij de meerprijs betaald krijgt, hierover waren de aanwezigen het eens.
Kartelvorming
De vraag rees of je het vleesproduct wel onder de noemer ‘ontbossingsvrije kip’ moet verkopen in de supermarkt. Volgens de meeste partijen is de link tussen ontbossing en kippenvlees te onduidelijk voor consumenten. Een andere vraag is of het delen van data tussen de verschillende betrokken bedrijven, want daar draait het vooral om, niet als kartelvorming wordt gezien. Waarschijnlijk zal dat bij een proef als deze echter niet veel moeilijkheden opleveren, is de verwachting.
Het kopen van ontbossingsvrije soja
Het doel is om over een jaar een plan klaar te hebben. Dan kan worden gestart met het kopen van ontbossingsvrije soja, die in een verticale integratie de weg naar Nederland vindt. De impact van deze ene keten zal nog vrij klein zijn. Het doel is om de proef verder uit te bouwen, dat die een blauwdruk wordt voor andere partijen en producten.
