Bewustwording kost tijd

En dan moet de uitvoering van het op de nieuwe inzichten gebaseerde beleid nog aanvangen. In de wereld van voeding zijn ook twee olifanten in de kamer aan te wijzen die enkele decennia geleden niet werden gezien en waarvan het jaren kostte het probleem eerst wetenschappelijk onderbouwd helder te maken en het vervolgens maatschappelijk op de agenda te krijgen. Ik doel hierbij op de problematiek rond enerzijds overvoeding en anderzijds ondervoeding.

De helft van onze volwassenen te zwaar

Overvoeding leidt tot overgewicht en wanneer dat ernstig wordt, noemen we het obesitas. Vaak is dat een voorloper van insulineresistentie en diabetes type II, wat hogere kans op hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker met zich meebrengt. Los nog van de mechanische belasting die overgewicht betekent voor het lichaam: gewrichtsschade en allerlei praktische belemmeringen in het dagelijks functioneren. Tegen het einde van de vorige eeuw begon vanuit de VS duidelijk te worden dat obesitas zich razendsnel uitbreidde en dat ook Europa een zorgwekkende trend zou laten zien. Zo ernstig als in de VS is het niet, voor een deel omdat wij meer fietsen en tuinieren, maar ook in Nederland zijn we er niet aan ontkomen: inmiddels is de helft van onze volwassenen te zwaar. En dat terwijl we al meer dan 20 jaar dit aan zagen komen.

Bij uitstek een overheidsklus

Pas nu wordt in de politiek serieus gesproken over heffingen die overconsumptie van calorieën moet tegengaan. Bij uitstek een overheidsklus, want je kunt (los van enige matiging in kinderreclame) van de industrie moeilijk verwachten strategisch in te zetten op minder verkoop, en dat is wel wat we vragen.

Van de thuiswonende ouderen is 12% ondervoed

Ondervoedingsproblematiek is een nóg lastiger fenomeen om tussen de oren te krijgen. Hierbij gaat het vooral om ondervoeding bij ouderen en bij ziekenhuispatiënten. Lastiger, terwijl begin deze eeuw studies klip en klaar aantoonden dat ondervoeding in de EU zwaarder op de economie zou gaan drukken dan obesitas! Als mensen kwetsbaar worden doordat ze niet goed eten zijn ze langer ziek, liggen langer in het ziekenhuis, leggen een groter beslag op de zorg en herstellen langzamer. Het probleem is ernstiger dan gedacht. Van de thuiswonende ouderen is 12% ondervoed. Bij degenen onder hen die thuiszorg genieten is dat maar liefst 35%. Eén op de drie!

Gelukkig wordt door de zorg, het beroepsonderwijs en de industrie aan projecten gewerkt om ondervoeding te voorkomen, maar ouderen onderschatten de risico’s. Men denkt zelf dat het meevalt en dat men heel gezond eet. Hier is nog een weg te gaan.