Bio-boer: ‘Omslag kost veel tijd’

Van meer naar beter voedsel. Bio-boer Boy Griffioen uit Weesp is ervan overtuigd dat dat kan en moet. Hij bracht zijn visie in bij een team dat onlangs de finale haalde van de prestigieuze Food System Vision Prize. “Schaalvergroting en louter rendementsdenken is voor de agrosector een doodlopende weg.”

Samen met initiatiefnemers van nieuwe agrarische verdienmodellen en ketenontwikkelaars – denk aan Hamletz, Kipster, Food Hub, Herenboeren en Toekomstboeren – werkte bio-boer Boy Griffioen aan een visie voor een gezond en circulair voedselsysteem in Nederland in 2050, getiteld ‘Re-rooting the Dutch Food System; from more to better’. Dit in nauw overleg met een wetenschappelijk team onder leiding van WUR-hoogleraar dierlijke productiesystemen Imke de Boer.

Griffioen voelt zich goed thuis in dit gezelschap. “Ik heb met mijn bedrijf De Groene Griffioen ook een ander verdienmodel dan gangbaar is. Toen ik in 2009 in het familiebedrijf kwam, had ik de keuze: schaalvergroten en steeds efficiënter werken of proberen meer verdiensten te halen uit dezelfde productie. En zelf bepalen wat ik met mijn melk doe. Dat laatste past veel meer bij mij.”

Eerste stap

De eerste stap was om met de zestig melkkoeien om te schakelen naar biologisch. Daarna kwam een eigen kaasmakerij. “Vervolgens ben ik gaan samenwerken met enkele collega’s om eigen vlees en melk zoveel mogelijk in de regio af te zetten. Zuivelverwerker MOMA verwerkt een deel van onze melk tot yoghurt, karnemelk en hangop. Zo’n drie keer per jaar slachten we een koe. Het vlees wordt via Koop en Koe en in onze eigen winkel verkocht.”

Verbinding met burgers zoeken

Griffioens ambities gaan echter verder. Hij is druk bezig om de afzet van zijn producten direct te koppelen aan een groep betrokken burgers. “We zoeken nu nadrukkelijk de verbinding met de burgers, die inspraak krijgen over hoe hun voedsel wordt geproduceerd. Bedoeling is dat er ook een groentetak bij komt, zodat onze afnemers zuivel, vlees en groenten krijgen. Ik vind het fijn als mensen blij en gelukkig worden van mijn producten. Het is als boer ook leuker om zelf je kaas te maken, dan dat je elke week de tankwagen ziet wegrijden met jouw melk voor de anonieme bulk. Ik wil ook meer grip hebben op hoe ik mijn geld verdien. Meer autonomie past mij, maar wel in nauw overleg met mijn klanten.”

Ik wil ook meer grip hebben op hoe ik mijn geld verdien

De groep directe klanten van Griffioen kwam aanvankelijk bijeen onder de vleugels van het Herenboerenconcept. “Maar dat concept van 20 hectare grond, 200 klanten, € 2.000 inleg per klant past niet één-op-één op mijn bedrijf. We gaan het daarom wat ombouwen, naar ‘Vers aan de Vecht’.” Zeventig gezinnen hebben schriftelijk toegezegd dat ze instappen. “Die vormen straks de eerste kring van mijn afzet. Zoals ik met mijn afzet bezig ben, is geen gemakkelijke weg, maar ik beleef er veel plezier aan om niet het gebaande pad te bewandelen.”

Kringlopen

In zijn visie past ook het sluiten van kringlopen op het bedrijf. “Wij winnen het grootste deel van ons ruwvoer op land dat in natuurbeheer is. En met 60 melkkoeien op 40 hectare biologisch grasland heb ik geen mestprobleem. We leasen nu ook acht varkens via Second Love Food die we grootbrengen met gft-reststromen uit de omgeving. In ruil krijgen we een kleine vergoeding en op elke vier geslachte varkens mogen we er van één zelf het vlees verkopen. Zo verbreden we ons productaanbod, wat interessant is voor onze klanten, en dragen we bij aan het opwaarderen van plantaardige reststromen tot vlees.”

Je moet het landelijk gebied anders inrichten

Het mag niet verbazen dat de visie van minister Carola Schouten op kringlooplandbouw op enige sympathie van Griffioen kan rekenen. “In de visie die we voor de Food System Vision Prize hebben opgesteld, gaan we uit van een gezonde balans tussen rendabel en gezond produceren voor de eigen, Nederlandse markt in het jaar 2050. Onze conclusie is dat je in Nederland hoogwaardig voedsel kunt produceren voor 17 miljoen mensen, zonder mestoverschotten, zonder stikstofprobleem, zonder grootschalige import van bulkvoer, met gesloten kringlopen. Dat vergt een forse omslag in het denken en het werken van boeren, je moet het landelijk gebied anders inrichten. Je hebt een overheid nodig die dit reguleert en stimuleert. Als we er nu niet op voorsorteren, wordt het lastig om het in dertig jaar voor elkaar te krijgen. Deze omslag kost veel tijd.”

Meer info is te vinden op:
www.degroenegriffioen.nl
www.foodsystemvisionprize.org/finalists