Het niet doorgezette Lidl-experiment om vleesvervangers tussen het vlees te leggen in 70 filialen is volgens Peter Garstenveld ook een voorbeeld van de supermarkt als excelsheet. Foto: ANP
In dit artikel
Het is stoere taal: de supermarkten willen in 2030 naar 60 procent plantaardige eiwitten en 40 procent dierlijke. Op dit moment liggen de percentages net andersom. Via een hinkstapsprong van 50-50 in 2025 moet dat toch gaan gebeuren. Lidl is eerlijk. ‘Je hebt daar de klanten voor nodig en 2025 komt toch al snel dichterbij’, zegt Chantal Goenee, adviseur duurzaamheid en gezondheid Lidl Nederland. ‘Dus dat vind ik wel spannend. We hebben echt nog wel een weg te gaan.’
Nu heeft Lidl best wel een goede naam als het gaat om duurzaamheid. De keten deed bijvoorbeeld eind 2021 de sigarettenverkoop al in de ban. De discounter haalde daarmee het landelijk nieuws als keten die haar steentje bijdraagt aan een betere wereld. Maar daar was een addertje onder het gras. Lidl verkocht namelijk al beduidend minder tabak dan op basis van het marktaandeel verwacht mocht worden (fairshare). De reden? Sigarettenkopers zijn veelal merkrokers zijn en Lidl verkocht destijds geen A-merken. Veel pijn deed de zelf opgelegde tabaksban dus niet Mijn inschatting? De communicatiewaarde was net even hoger dan het omzetverlies.
Sommetje komt voor de idealen
En zo komen we bij de kern: als het eropaan komt zijn supermarkten niks anders dan excelsheets. Het sommetje komt voor de idealen. Iedere verandering wordt tot achter de komma doorgerekend. Je kunt dat de supers overigens niet aanrekenen want hun marges zijn laag, 1-2 procent, een keten als Plus heeft zelfs tijdelijk een minmarge. Als je de rekensom echter presenteert als een duurzame stap, dan wordt het heikel. Ik doel op het zichtboek eiwittransitie. Om de percentages plantaardig te halen, zeggen Dirk en Aldi openlijk minder vlees in een worst te stoppen (van 220 naar 200 gram) of kleinere kipfilethaasjes te verkopen (350 naar 300 gram). Is dat streven naar een duurzame wereld of ziet waakhond de Consumentenbond dit ook als een vorm van krimpflatie? Is de supermarkt aan het rekenen of de wereld aan het verbeteren?
Om 40-60 te halen zijn er echter grote en moedige stappen nodig. Ik zie de supermarkten die niet nemen
Vleesvervangers tussen vlees
Het niet doorgezette Lidl-experiment om vleesvervangers tussen het vlees te leggen in 70 filialen is ook een voorbeeld van de supermarkt als excelsheet. De verkopen van vleesvervangers stegen 7 procent, de verkoop van vlees bleef verrassend genoeg stabiel. Dat is desondanks goed voor de transitie, zou je kunnen stellen. De extra 7 procent weegt echter niet op tegen de kosten om een product op meerdere plekken in de winkel te leggen, aldus Lidl, die de rekensom maakt. Lidl als wereldverbeteraar had ook gewoon het schap met vleesvervangers kunnen schrappen om die tweede presentatieplek niet te hebben. Lidl kon dat niet rondrekenen. De verkoop van vleesvervangers nam dan juist af. De keten had ook het vleesalternatief uit het assortiment kunnen halen: geen gehakt meer, maar alleen nog maar vegetarische rulstukjes. Reken dat maar eens rond.
Schop onder de kont van de overheid
De super als excelsheet maakt dat de ketens heel voorzichtig manoeuvreren. Om 40-60 te halen zijn er echter grote en moedige stappen nodig. Ik zie de supermarkten die niet nemen. Grote moedige stappen – tabaksban, suikertaks, alcoholpromotiebeleid, statiegeld – worden nog steeds door de overheid van boven opgelegd. Als een soort schop onder de kont om echt in beweging te komen. Iedereen voelt dan tegelijkertijd de pijn. Ik voorspel dat het die kant op gaat, mits dit BBB-kabinet valt. Anders rommelen we door.
