Eiwit-omslag ook nodig voor maatschappelijke gezondheid

Het was een rekenfoutje, lachte Jeroom Remmers. Vorige week meldde hij nog in een persbericht dat de gezondheidsschade door overmatige vleesconsumptie kon oplopen tot € 1,1 miljard. Toen het rapport van Wageningen UR dinsdag het licht zag, bleek het te gaan om € 650 miljoen.

Je moet de maatschappelijke gezondheidskosten meerekenen in de prijs van vlees

De fout kwam door de verwisseling van verschillende ziekten die het gevolg kunnen zijn van overmatige vleesconsumptie en het daarbij horende aantal patiënten. Een relatief klein aantal patiënten die lijdt aan een ziekte met een dure behandeling werd verwisseld met een veel grotere groep patiënten die een relatief goedkope behandeling ondergaan. Maar voor het algehele beeld, en zeker voor de boodschap van de Vegetariërsbond en de Tapp-coalitie, maakte de rekenfout geen verschil. Die boodschap luidt: je moet de maatschappelijke gezondheidskosten meerekenen in de prijs van vlees.

Het effect van toegevoegd zout

Er zijn wel kanttekeningen te plaatsen bij het onderzoek dat door Wageningen Economic Research werd uitgevoerd. Het is bijvoorbeeld niet na te gaan wat het effect van toegevoegd zout is of andere conserveringsmiddelen in de categorie bewerkt vlees. De prijs van bewerkt vlees zou met € 4,30 per kilo omhoog moeten, om de gezondheidskosten daarin te verwerken. Voor rood vlees brekende WEcR een opslag van € 7,50 per kilo om de gezondheidskosten te dekken. Als je andere kosten (klimaat, milieu) die aan vlees worden toegeschreven ook verdisconteert in de prijs, moet het vlees nog veel duurder worden. De gezondheidskosten van ongezonde voeding zijn groter dan die van alcohol, roken of te weinig bewegen.

Gezonde mensen gezond houden

D66-Kamerlid Tjeerd de Groot, die dinsdagavond 12 april met zijn PvdD-collega het onderzoeksrapport in ontvangst nam, stelt dat gezondheidskosten de snelst groeiende kostenpost is op de rijksbegroting. De wal zal het schip keren, is zijn veronderstelling. De nadruk moet niet langer liggen op het beter maken van mensen, zegt hij. “We zijn heel goed in zieke mensen beter te maken, maar we doen heel weinig om gezonde mensen gezond te houden. Dat zou enorm schelen in de portemonnee.”

De voedselindustrie heeft geen oog voor de gezondheid, maar de gezondheidszorg heeft ook geen aandacht voor voedsel

Patrick Deckers van Caring Doctors zegt dat in de gezondheidszorg ook een omslag van denken nodig is. Er moet, zegt hij, veel meer aandacht zijn voor de gevolgen van een verkeerd dieet. “De voedselindustrie heeft geen oog voor de gezondheid, maar de gezondheidszorg heeft ook geen aandacht voor voedsel”, stelt hij. Deckers zegt dat een verandering van dieet naar (maximaal) 20% dierlijk en 80% plantaardig eiwit de maatschappelijke gezondheidskosten naar beneden zou brengen.

Nationale Eiwitstrategie

Dan is er voor het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit nog wel een stap te zetten. Renze Brouwer, programmamanager Nationale Eiwitstrategie, meldt dat het departement juist een vraag gesteld heeft aan de Gezondheidsraad wat de effecten zijn als het dieet verschuift naar een verdeling 40% dierlijk en 60% plantaardig eiwit. Brouwer merkt dat bijvoorbeeld pensioenfondsen en banken veel belangstelling hebben voor de eiwittransitie. “Ze hebben de boot gemist bij de fossiele brandstoffen. Nu hebben ze al lang door dat er een verandering gaande is.”