Eiwittransitie Congres 2023: onderscheidend product steeds belangrijker

Een onderscheidend product is het credo. Maar waarin moet het product onderscheiden? Is het de lokale herkomst van de grondstoffen? Is het een goede voedingswaarde? Een nieuwe, opvallende verpakking? Het waren vragen die leefden tijdens het Eiwittransitie Congres 2023 van Food&Agribusiness op 16 maart.

Nederlandse plantaardige eiwitten

Het schap met vlees- en zuivelvervangers in de supermarkten raakt steeds meer verzadigd. Een nieuwe groep consumenten te stimuleren deze producten te kopen, vraagt innovatie op gebied van smaak, verpakking, communicatie en positionering. Niet alleen onderscheidenheid op gebied van het fysieke product is nodig, met hetzelfde onderwerp worstelen de Eiwitboeren van Nederland voor de grondstoffen. Hoe kunnen Nederlandse plantaardige eiwitten een plek krijgen in producten, in het schap, in maaltijden? Omdat de kostprijs voor eiwitgewassen zoals veldbonen in Nederland hoger is dan voor dezelfde grondstof uit het buitenland, vraagt het een extra inspanning om de Nederlandse grondstof aan de man te brengen.

Er zit geen verschil in eigenschappen tussen grondstoffen van hier of van ver, dus wij zullen ons op een andere manier moeten onderscheiden

Verwerkers kiezen het liefst voor de goedkope optie en wanneer de grondstoffen wel uit Nederland komen, willen sommigen bijvoorbeeld niet veel meer betalen dan de internationale marktprijs. Dat wringt, want voor die prijs kunnen de Nederlandse boeren niet telen. “Grondstoffen komen nu uit Verweggistan, terwijl de maatschappij vraagt om duurzame, lokale producten. Er zit geen verschil in eigenschappen tussen grondstoffen van hier of van ver, dus wij zullen ons op een andere manier moeten onderscheiden”, zo zei Henk Janknegt, voorzitter van de producentenorganisatie Eiwitboeren van Nederland en spreker op het Eiwittransitie Congres. Een exacte oplossing heeft Jankregt nog niet. “Ik zeg wel eens: het is jammer dat onze boontjes niet rood-wit-blauw gekleurd zijn, maar we werken hard aan de zichtbaarheid van Nederlandse eiwitten.”

Vleesvervangers naast vleesproducten in het schap

Dat de vleesvervangers nu nog op een duidelijk andere plaats liggen dan het vlees in de supermarkt, wordt ook wel genoemd als oorzaak voor het feit dat een grote groep consumenten de producten nog niet weet te vinden. Daarom gaat het geluid op, ook op het congres, dat de producten juist minder onderscheidend zouden moeten zijn van de vleesproducten, en juist naast de vleesproducten zouden moeten liggen. Een medewerker van Jumbo vertelde dat de supermarktketen momenteel op pilotschaal bezig is te testen wat de impact is op de verkopen wanneer producttypen bij elkaar liggen, de vegaburgers naast de vleesburgers.

Naamgeving is belangrijk

Ook op de menukaart van restaurants en catering kan het helpen vegetarische gerechten minder ‘speciaal’ te maken. “Consumenten kiezen minder snel voor een vegetarisch gerecht wanneer er specifiek bij staat dat het een vegetarisch gerecht is”, zo vertelt Ragna Tielen, duurzaamheidsmanager bij cateraar Compass Group. De cateraar heeft als doel om in 2025 60% plantaardige eiwitten en 40% dierlijke eiwitten te verkopen; een stap verder dan de inzet van de overheid. “De naamgeving is heel belangrijk. Zo klinkt ‘lasagne met winterpeen, aubergine en courgette’ veel aantrekkelijker dan ‘vegan lasagne’.”

Smaak en prijs

Hoe onderscheidend, of niet, een product ook is, smaak en prijs zijn de twee belangrijkste factoren voor consumenten om in eerste instantie een product te kopen en daarna te blíjven kopen, zo klonk het. Productverbetering blijft daarom een belangrijk aspect binnen de eiwittransitie. Nieuwe technologieën zoals precisiefermentatie of productie van kweekvlees kunnen bijdragen aan een betere eetervaring. Interesse hierin is duidelijk aanwezig, voor precisiefermentatie bijvoorbeeld bij grote zuivelaars. Dat zijn echter ontwikkelingen die vooral op lange termijn soelaas kunnen gaan bieden.

Tofu en tempeh

Op korte termijn is één van de vragen of er alleen nog producten moeten zijn die zo veel mogelijk moeten lijken op vlees en zuivel. Uit recente verkoopcijfers die een bezoeker aanhaalde, bleek dat tofu en tempeh momenteel goed verkopen. Dat zijn juist de vleesvervangers die al tientallen jaren op de markt zijn en niet als doel hebben vlees in uiterlijk en smaak te vervangen. Hoewel onderscheidenheid nu nog belangrijk is, kan dat in de toekomst weer anders zijn. ‘Misschien komt er in de toekomst wel een ‘eiwitschap’, waarin de producten gewoon ‘eiwitproducten’ zijn, met geen onderscheid tussen vlees en vleesvervangers’, zo klonk het.