EU-plan Boer-tot-Bord roept vooral vragen op

Ambitieuze doelstellingen voor vermindering van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, mest (zowel kunstmest als organische mest) en antibiotica in de veehouderij, gecombineerd met het streven om het biologisch areaal van nu tot 2030 uit te breiden naar een kwart van het Europese landbouwareaal. Dat is de kern van de strategie Farm to Fork (Boer tot Bord) van de Europese Commissie. De voorgestelde reductiepercentages lijken hard en duidelijk:

• 50% minder gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen en van antibiotica in de veehouderij in 2030;
• 20 % minder meststoffengebruik.

Percentages voor velerlei uitleg vatbaar

In werkelijkheid zijn de doelstellingen van de Europese Commissie minder ankervast. In een toelichting op de plannen door ambtenaren van de Europese Commissie, bleek woensdagmiddag 20 mei dat de percentages en doelstellingen voor veel interpretatie open staan.

Kijk naar de vermindering van het antibioticagebruik in de veehouderij. Het antibioticagebruik in de veehouderij is niet in alle landen hetzelfde. De mate waarin het gebruik inmiddels is teruggedrongen evenmin. Daarmee moet in de regelgeving wel rekening worden gehouden, stellen commissie-ambtenaren. Datzelfde geldt voor de toepassing van chemische gewasbescherming of meststoffen.

In de strategienota staat dat het gebruik van meststoffen (dierlijk en kunstmest) met 20 % moet afnemen. Maar uit de ambtelijke toelichting blijkt dat dat percentage vooral moet worden gelezen als een gevolg van de vermindering van de afspoeling van bij voorbeeld stikstof of fosfaat dat niet door het gewas wordt opgenomen. Ook op dat terrein zijn er verschillen in de mate waarin lidstaten daarvoor al maatregelen hebben genomen.

Extra inzetten op groei arealen natuur en biologisch

De Europese Commissie wil dat het areaal natuur in Europa groeit. Tegelijk moet ook het areaal biologische landbouw toenemen van 8% nu naar 25% in 2030. Die doelstelling geldt niet voor iedere lidstaat afzonderlijk, maar voor de EU als geheel. Uitbreiding van het natuurareaal moet gebeuren waar het kan en waar het effect heeft op de biodiversiteit. Datzelfde geldt voor de uitbreiding van het areaal biologische landbouw, waar Nederland met ruim 3% in de achterhoede van de Europese Unie verkeert. Oostenrijk heeft een biologisch areaal van bijna een kwart volgens de laatste gegevens.

De voorspellingen van de EU zijn dat het biologisch areaal zonder extra impulsen in 2030 12% zou bedragen. Lidstaten krijgen nu de opdracht om via de nationale strategische plannen in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) extra in te zetten op groei van het biologisch areaal, en de vermindering van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, antibiotica en mest.

_{Tekst gaat verder onder de video.}

EU wil voedselzekerheid blijven waarborgen

Europees Commissaris Frans Timmermans, die samen met zijn collega’s Stella Kyriakides en Virginijus Sinkevicius de plannen presenteerde, zei woensdag dat de voedselzekerheid in geen geval in het geding moet komen. Hij zegt dat voldoende voedsel en de veiligheid ervan hand in hand gaan en moeten gaan. Als de aandacht alleen gericht zou zijn op vermindering van gewasbescherming en bemesting en er geen geld was voor onderzoek en vernieuwing, zou voedselzekerheid wellicht in gevaar kunnen komen. “Dat is niet het geval wij investeren maximaal in de landbouw, zoals precisielandbouw of met breedbandvoorzieningen op het platteland.”

Dit Boer-tot-Bordplan slaat de innovatiekracht en ambitie van boeren en tuinders helemaal dood

^{LTO-bestuurder Leon Faassen}

LTO: zoveelste pakket regels voor boeren en tuinders

Hoe de plannen vallen bij Carola Schouten, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, valt nog te bezien. Zij vond het woensdag nog te vroeg om inhoudelijk te reageren.

Ondertussen zijn er wel anderen die hun standpunt klaar hebben. Zoals LTO-bestuurder Leon Faassen. Hij ziet in de Europese strategische plannen een mogelijkheid om de positie van de Nederlandse boer en tuinder te versterken. Hij denkt dat met deze plannen de Europese regelgeving meer in lijn komt met de regels waar de Nederlandse land- en tuinbouw al aan gewend zij. Desalniettemin vreest hij dat de Europese Commissie opnieuw haar heil zoekt in ‘van bovenop opgelegde verboden in plaats van verduurzaming vanuit het boerenerf’. Faassen: “Dit slaat de innovatiekracht en ambitie van boeren en tuinders helemaal dood: het is het zoveelste pakket regelgeving dat over ons wordt uitgestort.”

CDA: reductieverplichtingen tot 50% niet werkbaar

De christendemocratische fractie in het Europarlement toonde zich op voorhand al kritisch op de plannen van de commissie. Europarlementariër Annie Schreijer-Pierik bekritiseert de reductieverplichtingen tot 50% van chemische gewasbeschermingsmiddelen en van antibiotica in de veehouderij. “Vooraf kan ik je al op een briefje meegeven dat dit zo niet gaat werken. Het gaat erom dat je een bepaalde schaalbreedte aanhoudt. Het mag niet zo zijn dat boeren geen Europese steun kunnen ontvangen (GLB) of, erger nog, sancties krijgen opgelegd wanneer ze net niet voldoen aan het reductiepercentage.”

SGP: effect op landbouwproductie onduidelijk

Europarlementariër Bert-Jan Ruissen (SGP) vindt dat er onvoldoende informatie is over de effecten op de landbouwproductie. “Het lijkt me dat de roep om meer natuur, meer biologische landbouw en al die nieuwe bomen onze voedselzekerheid verminderen.” Hij vraagt zich af welk effect de vermindering van het middelengebruik heeft op de ziektedruk op gewassen en teelten.

PvdD: plan voor inkrimpen veestapel ontbreekt

Anja Hazekamp (Partij voor de Dieren, PvdD) zegt in elk geval blij te zijn met de voorgenomen aanscherping van regels op gebied van dierenwelzijn. Ze mist echter een plan voor de inkrimping van de veehouderij in de Europese Unie.