FAO waarschuwt voor voedselcrisis ondanks dalende grondstofprijzen

Vijf maanden achter elkaar daalt de voedselprijsindex van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties FAO nu. Deze graadmeter voor de prijzen van voedselgrondstoffen laat zien dat aan de enorme stijgingen van de prijzen een eind is gekomen. Voorlopig tenminste, want de vooruitzichten zijn onzeker. Sinds mei 2020 gingen de prijzen voor voedselgrondstoffen omhoog. Vanaf die maand steeg de voedselprijsindex bijna iedere maand. De prijsindex is een maatstaf voor de maandelijkse verandering van de internationale prijzen van vijf grondstofgroepen: vlees, zuivel, granen, plantaardige oliën en suiker. Een record werd bereikt in maart 2022. De prijsindex stond toen op 159,3 punten (2014 t/m 2016 = 100). Een maand later was er echter een lichte daling van 0,8%. In mei was er opnieuw een beperkte daling van 0,6%. Daarna ging het harder met een daling van 2,3% in juni en van 8,6% in juli. In augustus stabiliseerde de verdere teruggang van de prijzen iets met een daling van 2%.

Prijzen nog altijd hoog

Onder andere de opening van de havens in Oekraïne, verbeterde oogstvooruitzichten en de angst voor een recessie drukten de prijzen. Toch staat de index nog altijd 8% boven het niveau van vorig jaar. Daarmee zijn de prijzen nog steeds hoog; zelfs hoger dan een eerder record in 2011. De daling van de grondstofprijzen lijkt goed nieuws, maar er is veel onzekerheid over het vervolg en over wat de impact zal zijn op de voedselprijzen. De hoofdeconoom van het VN Wereldvoedselprogramma Arif Husain stelt: “De internationale prijzen van voedselgrondstoffen dalen, maar gewoonweg niet genoeg om de voedselinflatie te beperken. Honderden miljoenen mensen blijven een gebrek aan voedsel houden door de giftige combinatie van tuimelende valuta’s en hoge voedselinflatie.” FAO-hoofdeconoom Maximo Torero zei bij de publicatie van de prijsindex over juli: “De daling van de prijzen van voedselgrondstoffen vanaf zeer hoge niveaus is welkom, vooral gezien vanuit het oogpunt van toegang tot voedsel; er zijn echter nog veel onzekerheden waaronder hoge kunstmestprijzen, die van invloed kunnen zijn op toekomstige productievooruitzichten en het levensonderhoud van boeren, sombere wereldwijde economische vooruitzichten en valutabewegingen, die allemaal ernstige problemen vormen voor de wereldwijde voedselzekerheid.”

Van food access naar food availability crisis

Terwijl de prijzen dus daalden afgelopen tijd, betekent dat niet dat op korte termijn minder voedselinflatie te verwachten is. Sterker; de huidige crisis waarbij voedsel te duur is voor veel mensen, met name in ontwikkelingslanden, kan omslaan in een andere voedselcrisis, waarschuwt FAO. Zo stijgen de gasprijzen de laatste tijd. Dat heeft impact op onder andere de prijzen voor kunstmest. Voor sommige boeren, vooral in ontwikkelingslanden, zijn de prijzen te hoog om nog kunstmest te kunnen gebruiken. Dat heeft impact op de opbrengsten in het volgende seizoen. FAO vreest dan ook dat we van een ‘food access crisis’ (mensen kunnen voedsel niet meer betalen) naar een ‘food availability crisis’ (onvoldoende beschikbaarheid van voedsel) gaan in 2023. Mogelijk gaan de crisissen zelfs samen: weinig beschikbaar en te duur. De daling van de grondstofprijzen zorgt bij de organisaties die zich bezighouden met de wereldvoedselvoorziening dan ook niet direct voor jubelende reacties.