Vleesvervangers winnen steeds meer terrein in het winkelschap. Alle grote concerns, van veredelaars tot slachterijen, ontwikkelen concepten. Foto: Hans Prinsen
In dit artikel
Langzaam maar zeker sluit het net. De foodsector pakt de regie in de keten. De consument, en daarmee de schakel die er het dichtst bij staat, bepaalt. Aan de ondernemers om tegen een bonus in te stappen, of overgeleverd te blijven aan de vrije markt.
Topvrouw Marit van Egmond van Albert Heijn prijkt fier aan kop in de FoodAgriTop50 van 2021. Haar credits liegen er niet om. De Zaanse supermarktketen in de retail is trendsetter en eigenzinnig. De marktleider kiest een eigen route. Onder het mom van Beter eten ontvouwt Van Egmond een eigen milieuprogramma. Het Beter Leven-keurmerk van Dierenbescherming is in de versafdeling leidraad: straks ook minimaal 1 ster op kip. In het verhaal past het programma Beter voor Koe, Natuur en Boer. In advertenties zegt de grootgrutter mét onze Nederlandse boeren te kiezen voor de lange termijn. ‘Wij leggen het prijskaartje niet bij hen. We doen het echt samen.’ Het gaat naar eigen zeggen om meer dan 1.000 vaste boeren en tuinders.
Vergrootglas op marktleider AH
Albert Heijn is ook kop van jut. Natuurlijk, op de marktleider staat het vergrootglas. Elk rafelrandje wordt breed uitgemeten. In de schaduw ontstaan nieuwe initiatieven. Laat niet onverlet dat het marktaandeel steeg, mede door acquisities van enkele Deen-vestigingen. De holding verzamelt ook rijkelijk data van consumenten via het nieuwe Bonus Premium-programma en de ketens Etos, Bol.com, Gall&Gall. Je hoeft maar klaar te zijn voor de toekomst.
De Zaanse supermarktketen in de retail is trendsetter en eigenzinnig
Demissionair minister Carola Schouten maakt in de editie 2021 van de FoodAgriTop50 plaats voor Van Egmond. Schouten beleeft een moeilijk jaar. Niet eens zozeer met trekkers op straat, maar met een onopgelost stikstofdossier en een weifelende houding in het formatieproces. De vraag is waar we de boerendochter straks in de politieke arena terugzien.
Markt zit in eiwittransitie
Bert Jansen staat voor het laatste jaar in de top 10 van de FoodAgriTop 50. De trekker verdrong hem in 2019 van de eerste plek, die hij eigenlijk verdiende. Jansen stopte per 1 oktober als CEO bij Avebe. Hij is de onbetwiste redder van de aardappelverwerker die in 2006 op sterven na dood was. Avebe is klaar voor de vraag naar meer plantaardig eiwit. Opmerkelijk is dat de meeste personen in deze lijst op die trend inspelen. De voerjongens, de slachterijen en de grote voedingsconcerns. Ook al druist het wellicht tegen de principes in, de markt zit in een eiwittransitie. Let op vleesimporteur Zandbergen. Met de exclusieve samenwerking met Beyond Meat staat in Zoeterwoude een fabriek voor vleesvervangers. Ook de hoge plek van Jaap Korteweg valt op. Korteweg gaat na de verkoop van de Vegetarische Slager aan Unilever de markt op als Vegan Cowboy.
Veel politici in de FoodAgriTop50
Frans Timmermans is de hoogste nieuwkomer. De vicevoorzitter van de Europese Commissie timmert aan de weg met zijn Green Deal. Ook de ambitieuze plannen voor uitstoot van broeikasgassen van deze ‘klimaatpaus’ hebben grote impact op de food- en agriketen. De lijst telt verder niet veel politici. Ervaren rot Tjeerd de Groot (D66) verkeert in de onderste regionen, vergezeld van nieuwkomers Derk Boswijk (CDA), Thom van Campen (VVD) en Caroline van der Plas (BBB). Vooral Van der Plas maakt veel stampij. Direct resultaat levert dit misschien nog niet op. Maar de eenpitter staat in de peilingen al wel op zeven zetels, en is daarmee groter dan het CDA. Peilingen zijn natuurlijk nog geen verkiezingen.
Foodservice gaat inkoop en logistiek fors veranderen
Let ook op de foodservice-bedrijven en thuisbezorgers. Picnic-oprichter Michel Muller levert inmiddels op 750.000 adressen boodschappen. Met spelers als Gorillas – boodschappen binnen 10 minuten thuis – op de markt, gaat het landschap de komende jaren fors veranderen. Dit heeft impact op de hele keten. Steeds meer, vooral jonge mensen, laten maaltijden thuisbezorgen. De retail zal hier ook op inspelen. Ergens, in zogenoemde dark kitchens wordt dit eten bereid. Inkoop en logistiek gaan veranderen.
Topman FrieslandCampina
Hein Schumacher klimt als topman van FrieslandCampina van nummer 15 naar plek 4. Het is niet eens zozeer dat de glans van het jubileumjaar afstraalt. Jammer eigenlijk. Het is onrustig met het vertrek van de net aangestelde bestuursvoorzitter. Met de melkprijs op het einde van het jaar, in de 40 cent, lijkt het gemor in de vereniging wat te verstommen.
