Franse biologische sector moet vechten om te overleven

De Franse biologische melkveehouders trekken naar de winkels om de consument over te halen toch vooral hun melk en boter te kopen. Nationale koepelorganisaties dringen er met klem bij de supermarkten op aan om de prijzen voor biologisch te verhogen om de markt te redden. En minister van landbouw Marc Fesneau heeft de knip getrokken om de sector een handje te helpen en om, waar mogelijk, de doelen voor het biologische areaal te redden.

Crisis Franse biologische sector verergerd

Aan alle kanten blijkt de crisis in de biologische sector in Frankrijk te verergeren. Nadat de verkopen vorig jaar voor het eerst in tien jaar al waren gedaald, komt de omzet dit jaar zo’n 7 tot 10% lager uit, denkt de grootste keten van biowinkels Biocoop, die na supermarkt Carrefour het grootste marktaandeel heeft. Die groep van speciaalzaken moet de laatste tijd al aan de lopende band vestigingen sluiten omdat ze niet rendabel meer zijn.

De verwachtingen rond de voeding evolueren en gaan nu aan bio voorbij

“De vraag blijft dalen, dat doet zeer. De hoge inflatie drijft de consument naar goedkopere alternatieven,” vat Philippe Jaunet, voorzitter van de grootste coöperatie van biologische melkveehouders Biolait, samen. Biolait voerde een paar weken geleden met de1.300 leden nog een grote consumentenactie in een poging de juist in de zuivel sterk gedaalde verkopen weer op te vijzelen.

Aanbod bio in supermarkten gestaag teruggedraaid

De altijd snel reagerende supermarkten draaien het aanbod aan biologische voeding inderdaad gestaag terug. “Ze hebben vijf jaar lang de rode loper uitgerold maar rollen die nu weer op,” verwoordt voorzitter François Valy van de bond van varkenshouders FNP. In de varkenssector is de vraag het scherpst gedaald. Daardoor is het aantal ‘nieuwe’ biologische producenten nu voor het eerst lager dan het aantal boeren dat er weer mee stopt. “De supermarkten wenden zich af van biologisch, dat is fataal voor de producenten en verwerkers,” riepen eerder de koepelorganisaties Synabio, FOREBio en Fnab in een open brief. Zij vermelden daarin dat winkelbedrijven de eerder opgetuigde speciale teams voor biologische voedingswaren weer opheffen en ‘onze producten nu in vage categorieën zoals duurzame voeding onderbrengen’. “De verwachtingen rond de voeding evolueren en gaan nu aan bio voorbij naar plaatselijke producten, korte ketens of producten van duurzame landbouw,” bevestigt supermarkt Carrefour.

Biologische zuivelsector zwaarst getroffen

“De hele sector verkeert in een crisis maar de melkveehouderij is wel het ergst getroffen,” zegt Lait Bio de France in een open brief. De prijs voor biologische melk lag dit jaar maandenlang onder die van gangbaar, hoewel sinds augustus van enig herstel sprake is. Biologisch maakt de laatste maanden rond de 5% van de totale melkproductie uit, een vol procentpunt minder dan halverwege dit jaar. Dat komt mede doordat grote zuivelaars als Lactalis of Sodiaal vanwege de gedaalde vraag een flink deel van de aangeleverde biomelk declassificeren tot gangbaar.

In veel winkels zijn de aparte bio-vakken inmiddels ook verdwenen

“We moeten zo snel mogelijk met alle partijen om de tafel. Die mobilisatie heeft als doel om een pakket maatregelen samen te stellen, niet alleen om de biologische boerderijen te steunen maar ook de verwerkers en verkopers. Ook moeten we gezamenlijk de sector nieuw leven zien in te blazen en een toekomst geven,” schrijft Lait Bio de France.

4% minder biologische voeding verkocht

Marktonderzoeker Xerfi Precepta bevestigt de trends in een recent rapport: “De daling van de verkopen komt over 2022 uit op 4%, terwijl we in 2023 hooguit op een stabilisatie kunnen rekenen. Als er al groei is, dan zal dat niet voor 2024 zijn. Supermarkten reageren daarop door het assortiment aan bio gestaag terug te brengen. In veel winkels zijn de aparte bio-vakken inmiddels ook verdwenen. Dat komt niet alleen door de kostencrisis, maar ook doordat de consument steeds meer keus krijgt uit andere aanduidingen en alternatieven die vaak goedkoper zijn.”

Consolidatie en schaalvergroting bij verwerkers

Xerfi verwacht dat aan de kant van de verwerkende bedrijven een verdere consolidatie en schaalvergroting zal optreden. “Het gaat erom de marktpositie tegenover de supermarkten te versterken en de aanbod-/prijsverhouding te verbeteren om de consument terug te krijgen. Fabrikanten van biologische producten kunnen de strategie van de supermarkten volgen en veel meer volume produceren om de prijs te drukken. Voor wie niet met die stroom wil meegaan, wordt de toekomst steeds moeilijker.”

Extra steun voor Franse biologische sector

Minister Fesneau van Landbouw heeft begin deze maand tijdens een ‘Assises’, een soort noodberaad over de crisis, voor de biologische landbouw en voeding € 5 miljoen extra steun toegezegd aan de nationale organisatie voor biologische landbouw en certificatie Agence Bio. Met dat geld kunnen in 2023 nieuwe biologische projecten op gang worden gebracht. Ook moet het agentschap ‘een gedetailleerd begrip van deze crisis en vooral de motieven voor het dalen van de vraag’ onderzoeken. Daarnaast levert de bewindsman € 750.000 steun voor een nieuwe promotiecampagne.

Terugval tot nichemarkt

Synabio, Fnab en FOREBio vrezen echter dat dit allemaal niet genoeg is: “We dreigen in een vicieuze cirkel terecht te komen. Die kan binnen enkele maanden de hele sector kan ondermijnen en alle pogingen van de laatste jaren van de overheid, de producenten en de ondernemingen om biologisch op te bouwen weer ongedaan maken.” Het oordeel van Xerfi is nog harder: “Het leek erop dat biologisch hard op weg was een massamarkt te worden maar het valt nu weer terug naar een niche. De uitbreiding van het biologisch areaal is tot stilstand gekomen, waarmee het voortbestaan van de hele sector wordt bedreigd. De markt voor biologisch zal zichzelf opnieuw moeten uitvinden om weer in het spel mee te kunnen spelen.”