GasTerra: noodsituatie op energiemarkt

Krist was te gast in de Tweede Kamer om de Nederlandse (on)afhankelijkheid van Russisch gas te bespreken. Sinds de oorlog in Oekraïne en daaropvolgende sancties is de gasprijs explosief gestegen. Tegelijk is er de wens om de oorlogskas van Russische president Poetin niet te spekken door voor deze hoge prijzen fossiele brandstoffen aan te kopen.

De ministers van energie van de G7, de rijke industrielanden, komen donderdag bijeen om het te hebben over de afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen.

Terugvallen op gasvelden in Nederland

Volgens Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) kan Nederland in een jaar tijd 5 miljard kuub minder gas gaan gebruiken. Dat is ook ongeveer de hoeveelheid gas die op jaarbasis uit Rusland gehaald wordt. Dat betekent echter niet dat Nederland nu zomaar zonder Russisch gas kan. Niet alleen Nederland haalt immers een deel van het aardgas uit Rusland.

Andere opties om (tijdelijk) minder afhankelijk te worden van de Russen zijn onder andere het terugvallen op kleinere gasvelden binnen Nederland, opperden verschillende experts aan tafel. De Europese Unie verwacht dat de aankomende winter er nog geen tekort van gas is, onder andere door aanvoer van vloeibaar gemaakt gas (LNG) uit de Verenigde Staten. De Europese Commissie meent dat in een jaar tijd het gebruik van Russisch gas met twee derde terug te brengen is.

Energiebesparing makkelijk terug te verdienen

Voor die 5 miljard kuub gasbesparing, wordt van zowel bedrijven als consumenten verwacht dat ze minder energie, zowel stroom als gas, gaan gebruiken. Dat zijn voor de hand liggende energiebesparingen als TL-buizen vervangen door LED en het strakker afstellen van verwarmingsinstallaties. “Bedrijven zijn al verplicht om energie te besparen,” weet Olof van der Gaag, voorzitter van NVDE, “maar de controle is er niet, terwijl het investeringen zijn die in een paar jaar terugbetaald kunnen worden.”

Hetzelfde geldt volgens hem voor zonnepanelen, bedrijven die hun dak vol leggen hebben deze investering in 7 jaar terug en met de huidige prijsniveau’s nog sneller.

Dat ziet ook Machiel Mulder, verbonden aan de faculteit Economie en Bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Wat hem betreft kunnen bedrijven met de huidige energieprijzen zo goed als gratis investeren in energiebesparing. “Prijsprikkels zijn tenslotte de beste motivatie om minder te gebruiken.”

Vraag naar gas niet stimuleren met steun

Desgevraagd is Mulder ook geen fan van het steunen van energie-intensieve bedrijfstakken als de glastuinbouw of kunstmestproductie. “Een hoge prijs is een signaal uit de markt, dat er sprake is van schaarste. Door ze financieel te steunen, stimuleer je juist de vraag naar gas, terwijl we in een situatie zitten dat we minder willen gebruiken.”

Eerder vandaag drongen de coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie aan bij de minister van landbouw om de glastuinbouw wel tegemoet te komen.

Lees ook: LNV staat mogelijk borg voor tuinders in gasproblemen

Biomassa

Adre Faaij, wetenschappelijk directeur bij onderzoeksorganisatie TNO, miste in de pleidooien van de andere experts het gebruik van biomassa. “Op de korte en middellange termijn kan dat zeker een bijdrage leveren,” meent Faaij. Hij uitte zich positief over vergisting en verbranding van reststromen uit de agrarische sector. “De installaties zijn er, ook de productie van warmte en biogas kan een bijdrage leveren,” aldus de energiekenner. Van der Gaag van NVDE wees daarbij ook op de flexibele inzet van biomassa: “Daarmee kunnen we de momenten dat er minder aanbod van wind- en zonne-energie is opvangen.”